Foydali qazilmalarning genetik va sanoat turlari

 
 
20.5. Molibden konlari va ularning sanoat turlari 
Sof molibden-kumushsimon oq rangdagi qiyin eruvchan metall. Uning klarki 
0,00011, erish harorati 2620
o
S, qaynash harorati 4700
o
S, solishtirma og‘irligi 10,2. 
Ishlab chiqariladigan molibdenning 95% dan ortiqrog‘i metallurgiyada maxsus 
po‘latlar va qotishmalar olish uchun qo‘llaniladi. 
Molibden 20dan ortiqroq mineral tarkibiga kiradi. Ularning asosiylari: 
molibdenit va kovelit. Molibdenningdunyo bo‘yicha tabiiy zahirasi 2005 yil 
ma’lumoti bo‘yicha 18,4 mln.t., shu jumladan 3,3 mln.t.Xitoyda, 2,7 mln.t. AQSHda 
to‘plangan. 
Molibdenli po‘latlar kesuvchi asboblar tayyorlashda, zanglamaydigan va yuqori 
haroratga chidamli bo‘lgan qotishmalar tayyorlashda qo‘llaniladi. Bundan tashqari 
molibden radiotexnikada, elektr pechlarni ishlab chiqarishda, kimyo sanoatida maxsus 
bo‘yoqlar tayyorlashda qo‘llaniladi (33-rasm). 

---

132 
Bir yilda dunyo bo‘yicha 163 ming t. Molibden ma’dani qazib olinadi. 
SHundan 60 ming t. AQSHda ishlab chiqaradi. 
Molibden ma’danlarining sanoat turidagi to‘plamlari quyidagi turlardagi konlar 
bilan bog‘liq: 
1.
Magmatik konlar –AQSHdagi Kleymeks, Rossiyadagi Jiriken. 
2.
Gidrotermal konlar – O‘zbekistondagi Qalmoqqir, Rossiyadagi Kodjara. 
3.
Skarn konlar- Kavkazdagi Tirnauz, O‘zbekistondagi Ingichka.