Foydali qazilmalarning genetik va sanoat turlari

 
25.4. Asbest konlari va ularning sanoat turlari 
Asbestlarga silikatlar guruhiga kiruvchi, mayda ingichka tolalarga ajraluvchi 
minerallar kiradi. Ular ikki guruhga bo‘linadi: xrizotil-asbest va amfibol-asbest. 
Uning tolalari pishiq, issiqqa bardoshli (700
o
S), ishqorlarga chidamli, kislotada eriydi. 

---

161 
Amfibol-asbestlar xrizotil-asbestga qaraganda tolasi pishiq emas, ammo ular olovga , 
kislota va ishqorlarga yuqori bardoshli. Asbest minerallarining sanoat uchun 
ahamiyatli xususiyati - ularning tolasining uzunligi, elastikligi, pishiqligi, elektr 
o‘tkazmasligi, kimyoviy barqarorligi va olovga bardoshliligidir. Asbest konlari asosan 
endogen hisoblanadi. Ular magmatik tog‘ jinslarini gidrotermal eritmalar ta’sirida 
serpentinit jinslarni hosil qilishi bilan bog‘liq. Asbestlarning gidrotermal konlari 
dunyo bo‘yicha umumiy zahirasining 95% tashkil etadi va ulardan asbestning 95% 
qazib olinadi. Rossiyadagi Bajenovsk, Alapaev, qirg‘izistonda Ukok, Kanadada Blek-
Leyk konlari yirik Asbest konlari hisoblanadi. 
Sanoatda ko‘proq xrizotil-asbest ishlatiladi. Asbestlar to‘qimachilik sanoatida, 
shifer, karton, quvur ishlab chiqarishda, issiqqa, kislotaga, ishqorga bardoshli 
materiallar olishda ishlatiladi (44-rasm).