Foydali qazilmalarning genetik va sanoat turlari

Nazorat savollari
1. Nurash jarayonlariga ta’rif bering?
2. Nurash jarayonlarida ta’sir etuvchi faktorlar nimalardan iborat?
3. Qoldiq konlar deganda nimani tushunasiz?
4. Nurash konlarida qanday foydali qazilmalar uchraydi?
5. Qoldiq konlarida qanday foydali qazilmalar uchraydi?


Glossariy
Adsorbsiya – chegaradosh fazalar sathlarida kimyoviy reaksiyasiz moddalarning yutilish jarayoni. Bunda suyuqlikdan yoki gazli muhitdan yutilayotgan modda adsorbent zarralarning sathida to‘planadi. Kimyoviy elementlarning migratsiyasi davrida turli joylarda ularning to‘planishi yoki kamayishini belgilashda katta ahamiyatga ega.
Metamorfizm – murakkab fizik-kimyoviy jarayon bo‘lib, Er qa’ridagi tog‘ jinslarining chuqurlikdagi flyuidlar, temperatura va bosim ta’sirida teksturaviy, strukturaviy, mineralogik va kimyoviy o‘zgarishlarini o‘z ichiga oladi.
Nurash – tog‘ jinslari va minerallarning atmosfera, er osti va er usti suvlari, hamda organizmlar, mexanik kuchlar ta’sirida buzilishi va emirilishi jarayonlari yig‘indisi.
Prolyuviy – nurash jarayonida hosil bo‘lgan mahsulotlarning oqar suvlar yordamida oqizilib ketishi va qayta yotqizilishi natijasida hosil bo‘lgan bo‘shoq hosilalar.
Propilitizatsiya– propilitlanish, uncha chuqur bo‘lmagan sharoitlarda vulkanogen qatlamlarida yuz beradigan karbonkislota va oltingugurtga boy gidrotermal eritmalar ta’siridagi metasomatik o‘zgarishlar bo‘lib, oltin va kumush konlarini aniqlashda darakchi belgidir.
Singenetik konlar– foydali qazilmalar tog‘ jinsi bilan bir vaqtda, bir hil geologik sharoitda hosil bo‘ladi.
Tekstura – tog‘ jinslarining tashqi ko‘rinishi. Donalar yoki kristalarning o‘zaro joylashish tartibi, minerallarning bir-biri bilan o‘zaro munosabati va joylashishini ifodalaydi.
Foydali qazilma uyumi –sanoat ahamiyatiga ega bo‘lgan tabiiy mineral xom ashyoning er yuzasida yoki er ostida to‘planishi.