Foydali qazilmalarni boyitish jarayonlari

Elektrodlar 
orasidagi 
masofa
. 
Tojli 
tok, 
shuningdek, 
minerallarning tojli elektrsizlantirish maydonida zaryadlash samaradorligi 
tojli va yerga ulangan elektrodlar orasidagi masofaga bog‘liq. Bu masofani 
kamaytirib tojdagi tokni ko‘paytirish mumkin yoki aksincha. 
Elektrodlar orasidagi masofani o‘zgartirib, xuddi tojli elektroddagi 
kuchlanganlikni o‘zgartirishdagi kabi elektr separatsiyani boshqarish 
mumkin. Elektrodlar orasidagi masofa separatsiya tartibi ishlab 
chiqilayotgan paytda belgilanadi va separator ishlab turgan paytda 
o‘zgartirilmaydi. 
Yerga ulangan elektrodning aylanish tezligi
. Elektr separatsiyada 
barabanning chiziqli (aylanma) harakatlanish tezligi zarrachani baraban 
yuzasidan uzib tushiruvchi asosiy markazdan qochuvchi kuch orqali 
namoyon bo‘ladi. 
Markazdan 
qochuvchi 
kuchning 
ortishi 
bilan 
o‘tkazuvchi 
zarrachalarning ajralishi uchun qulay sharoit yaratiladi, biroq haddan 
tashqari oshirish o‘tkazuvchilar fraksiyasiga baraban yuzasida elektr 
tortishish kuchlari bilan ushlanib turilmaydigan elektr o‘tkazmaydigan 
zarrachalarni ham o‘tib ketishiga olib keladi. O‘tkazuvchi fraksiyaning 
o‘tkazmaydiganlar bilan ifloslanishi barabanning aylanma harakatlanish 
tezligi kamayib ketganda ham kuzatiladi. 
Shuningdek, separatorning ishlab chiqarish unumdorligi ham 
cho‘ktiruvchi elektrodning aylanma harakatlanish tezligiga bog‘liq. 
Aylanma harakatlanish tezligining ortishi bilan separatorning ishlab 
chiqarish unumdorligini oshirish mumkin, biroq bu bilan separatsiya 
mahsulotlari sifatini yaxshilashga hamma vaqt erishib bo‘lmaydi. 
Mahsulotning yuqori namligi elektr separatsiyaga ikki taraflama 
salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Namlik minerallarning, ayniqsa o‘tkazmaydigan 
minerallarning tabiiy elektr o‘tkazish xususiyatini kuchli darajada 
o‘zgartirishi va ularning moddiy tarkibi hamda elektrofizik xususiyatidan 
qat’iy nazar zarrachalarning yopishib qolishiga olib keladi. Puch tog‘ 
jinslarining mayda zarrachalari qimmatbaho mineralga yopishib, 
konsentratga ajraladi va uning sifatini yomonlashtiradi. Shunday qilib, 
ortiqcha namlikni yo‘qotish elektr usulida boyitishdan oldingi bajarilishi 
shart bo‘lgan jarayon hisoblanadi. 

---

291 
Elektr separatsiyada mahsulotning yuza namligi asosiy rol o‘ynaydi. 
Mahsulot yuzasidagi namlikni yo‘qotish harorati 150
0
–200
0
C. Bunday 
haroratda quritilgan mahsulot 0,5–1% namlikka ega bo‘ladi [2]. 
Elektrostatik saralagichlarda elektr o‘tkazuvchi zarrachalar baraban 
elektroddan zaryad olib, undan qochadi. Dielektriklar esa o‘z og‘irlik 
kuchlari hisobiga traektoriyasini o‘zgartirmasdan, barabanga yopishib 
pastga tushadi. To‘siqlarni moslab, zarrachalarni ajratib olish mumkin (69- 
rasm, a ). 
a 
b 
d