Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar II xalqaro ilmiy anjumani

Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar

II xalqaro ilmiy anjumani 
 
19-20 noyabr 2021 yil 
482 
Масалан. Табиатшунослик , меҳнат таълим ва физика курсларида 
“Моддаларнинг иссиқлик ўтказувчанлик”, “Электр ўтказувчанлик”, 
“Электромагнит индукция ҳодисаси” мавзуларини ўрганишда ўқув 
муаммоларини қўйиш, вазиятлар ҳосил қилиш орқали дарс жараёнини 
тажриба синалган “Электр занжири ва унинг таркибий қисмлари” 
мавзусидаги янги материални ўрганиш дарсини мисол тарзида келтирайлик. 
Бундан олдинги дарсларда галваник элементлар, аккумляторлар, чўнтак 
фанари батареяси, электр токи манбалари билан ўқувчиларнинг таниш 
бўлганликларини, ўқитувчи ўқувчиларга эслатиб ўтади, сўнгра электр 
занжири ва электр энергиясини қабул қилувчи таркибий қисмлари билан 
танишиши ҳақида суҳбат қилади. Ҳар бир ток манбаидаги электр энергия 
бошқа турдаги энергиялар ҳисобига олинади деган муаммони қўйиб . кетма-
кет муаммоли вазиятлар ҳосил қилиб ўқувчиларнинг илгарги заҳира 
билимларида фойдаланишга доир жавобларни таҳлил қилиб боради, 
жумладан: 
ўқитувчи: Галваник элементларда электр энергия қандай энергия 
ҳисобига ҳосил қилинади?
ўқувчи: Кимёвий энергия ҳисобига олинади. 
ўқитувчи: Гидроэлектр станцияларида электр энергия қандай энергия 
ҳисобига ҳосил қилинади? 
ўқувчи: Сув энергияси ҳисобига 
ўқитувчи: Сувнинг қандай энгергияси ҳисобига?
ўқувчи: Сувнинг потенциал ва кинетик энергияси ҳисобига
ўқитувчи: Сув энергиясини электр энергиясига қандай асбоб 
айлантириб беради? 
Бу саволга ўқувчилар қийналиб электр токи генератори деб жавоб 
беради.
Ўқитувчи: тўғри электр токи фақат галваник элементлари, 
аккумляторларда ҳосил қилинмай, балки электр станцияларида (сув ва буғ 
турбиналарига доир тушунчалар кейинроқ батафсил ўрганишларига 
кўрсатма бериб ўтади) генератор орқали ҳосил қилинади. 
Ўқитувчи: қандай асбоблар ёки қурилмалар электр токи ёрдамида 
ишлайди? 
Ўқувчи: электр лампочка,электр плиталар, электр совитгичлар, чанг 
ютгич, телевизорлар, ... 
Ўқитувчи: тўғри, кўп билар экансизлар, бундан ташқари кўчалар, 
кинотеатрлар, заводлар, фабрикалар, фермалар ва бошқалар электр токи 
ёрдамида ёритилади. Юқоридаги асбобларни ҳаммаси электр қабул 
қилгичлар ёки истемолчилар дейилади. Уларни ток манбаига ўтказгичлар 
орқали улашда ва ўчиришда калитлардан фойдаланишга доир навбатдаги 
муаммоларга ўқувчилар диққатини қаратади, ҳамда “Электр занжири ва 
унинг таркибий қисмлари”, “Электростанциялар”, “қишлоқ ва шаҳарларни 

---