Fonetika Hurmatli bo‘lajak talabalar, bugun sizlar bilan fonetika bo'limini boshlaymiz avvalo, sizlar (avval tayyorlangan bo'lish-bo'lmasligingizdan qat`i nazar) quyida berilgan savolni ishlashga harakat qilib ko‘rasizlar

"-larcha" qo'shimchasining omonimligi:

• 
  so'z yasovchi (ravish yasovchi): mard+larcha, aybdor+larcha
  
• 
  lug'aviy shakl yasovchi (chama son qo'shimchasi): ming+larcha askarlar bedarak yo'qldi.
  

"-ir" qo'shimchasining omonimligi:

• 
  so'z yasovchi (fe'l yasaydi): gap+ir+moq=gapirmoq
  
• 
  lug'aviy shakl yasovchi (orttirma nisbat): bitmoq+ir=bitirmoq. Oshmoq+ir=oshirmoq
  

"-sh" qo'shimchasining omonimligi:

• 
  lug'aviy shakl yasovchi (birgalik nisbat): Atrofni bir zumda tozal+sh+di=tozalashdi. Ishchilarni qiyna+sh+masin=qiynashmasin.
  
• 
  lug'aviy shakl yasovchi (harakat nomi qo'shimchasi): Atrofni tozala+sh+ingiz uchun nimalar kerak? Ishchilarni qiyna+sh+ning oqibati yaxshilikka olib kelmaydi.
  
• 
  (Tanish chehra, o'xshash ovoz kabilardagi "-sh" qo'shimchasi haqida boshingizni qotirib o'tirmang, bilamaaan, ayrimlar hozirdan bu masalani online guruhlarda bahs qilishadi, lekin vaqt yutqazgani qoladi, xolos)
  

"-ish" qo'shimchasining omonimligi:

• 
  lug'aviy shakl yasovchi (sifat darajasi qo'shimchasi): qizg'ish, ko'kish
  
• 
  lug'aviy shakl yasovchi (birgalik nisbat qo'shimchasi): Yuklarni bugun olib kel+ish+moqchi.
  
• 
  lug'aviy shakl yasovchi (harakat nomi qo'shimchasi): Yuklarni olib kel+ish+ga yordamlashing.
  

ESLATMA: Birgalik nisbat "-sh, -ish" qo'shimchasi va harakat nomi "-sh, -ish" qo'shimchalari bir-biridan juda oddiy farqlanadi: birgalik nisbat qo'shimchasidan keyin zamon, shaxs-son, mayl va bo'lishsizlik qo'shimchalari kela oladi. Harakat nomi qo'shimchasidan keyin esa egalik va kelishiklar hamda ko'makchi (bilan, uchun, haqida...) lar qo'llanila oladi. (Misollar 👆👆👆 yuqorida)


"-chak" qo'shimchasining omonimligi:

• 
  lug'aviy shakl yasovchi: kelin+chak
  
• 
  so'z yasovchi (ot yasaydi): belan+chak
  
• 
  so'z yasovchi (sifat yasaydi): kuyun+chak
  

"-choq" qo'shimchasining omonimligi:

• 
  lug'aviy shakl yasovchi: toy+choq, qo'zi+choq
  
• 
  so'z yasovchi (ot yasaydi): o'yinchoq
  
• 
  so'z yasovchi (sifat yasaydi): maqtan+choq