Folklorshunoslikka



Download 6,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet75/103
Sana03.08.2021
Hajmi6,24 Mb.
#136915
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   103
Bog'liq
Folklorshunoslika kirish (M,Jo'rayev, J.Eshonqulov)

E rta k - o‘zbek xalq og‘zaki ijodining eng qadimiy va eng omma- 
viy janrlaridan biri.  Fantastik xayolot hamda badiiy to‘qimalar aso-
149
www.ziyouz.com kutubxonasi


siga  qurilib,  didaktik  g‘oya  tashuvchi  og‘zaki  hikoyalar  ertak  deb 
ataladi.  NMM namunasi  bo‘lgan  ertaklarda xalqning  dunyoqarashi, 
milliy xarakteri,  turmush tarzi, tafakkur olami  ma’Ium  darajada o ‘z 
ifodasini topadi.  Ertaklarning paydo  bo‘lishida qadimiy miflar,  urf- 
odat  va  marosimlar  rauhum  o‘rin  tutadi.  Ertak  atamasi  Mahmud 
Qoshg‘ariyning «Devonu lug‘otit turk» asarida «etuk» shaklida kela- 
di va biror voqeani og‘zaki hikoya qilish ma’nosini bildiradi. Folklor- 
shimoslikda ertak atamasi qabul  etilgan bo‘lsa-da,  0 ‘zbekistonning 
turli  hududlarda  matal,  ushuk,  varsaqi,  cho‘pchak  nomlari  ham 
uchraydi.
Ertaklarda biror bir voqea mukammal  hikoya tarzida bayon qili- 
nadi, voqelik xayoliy va hayotiy uydirmaiar vositasida kishilarda ba- 
diiy zavq uyg‘otadi.
Ertaklar  tarixiy  taraqqiyot  jarayonida  turlicha  o‘zgarishlarga 
uchrab,  bizga qadar yetib  kelgan.  Shu sababdan ko‘pgina ertaklarning 
g‘oyaviy  yo‘nalishi,  kompozitsiyasi,  qahramonlaming  vazifalari 
o‘zgarib,  yangi-yangi  variant  va  versiyalari  yuzaga  kelgan.  Ertak- 
lardagi  variantlaming  vujudga  kelishi,  ertak  aytilganda  ijrochining 
ijodiy qobiliyati, dunyoqarashi, voqelikni aks ettira olish iqtidori, er- 
takchilik  an’analarini  qay  darajada  bilishi,  tajribasi,  ruhiy  holatlari 
bilan bog‘liq holda amalga oshadi.
Ertak asosida yotgan badiiy to'qimaning davr e’tibori  bilan tash- 
kil topgan vaqti va o'mini, uning real haqiqatga bo‘lgan munosabati 
va asosiy funksiyasi, badiiy aks ettirish prinsiplariga ko‘ra:) hayvon- 

Download 6,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish