Folklorshunoslikka


  Зарифов  X-  “Девону  луготит  турк”  лексикасининг  узбек  фольклорида



Download 6,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/103
Sana03.08.2021
Hajmi6,24 Mb.
#136915
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   103
Bog'liq
Folklorshunoslika kirish (M,Jo'rayev, J.Eshonqulov)

4  Зарифов  X-  “Девону  луготит  турк”  лексикасининг  узбек  фольклорида 
куринишига дойр  (тезислар) // Пулкан  шоир. — Тошкент:  Фан,  1976, 96-6et.
5  Кошгарий М. Девону лугогич  турк. 3-том. - Тошкент;  Фан,  1963,  8-бет,
6Кошгарий М.  Девону луготиттурк.  2-том.  - Тошкент:  Фан,  1962, 410-бет.
19 

www.ziyouz.com kutubxonasi


Yada  toshi  haqidagi  mifologik  tasavvurlar  qadimgi  turkiy 
qavmlarning  deyarli  barchasiga  m a’Ium  boMgan.  X  asrda  yashab 
ijod  qilgan  muarrix  Abu  D oiafning  m aium otlariga  qaraganda, 
“yorag'ir  toshi”ni  m o‘tabar  hisobiagan  qorluqlar  yashil  rangli  bu 
toshni  aziz  bilib  sig‘inishar,  yog£in-sochin  kamchil  bo ig an   vaqt- 
larda uning sharafiga qurbonliklar qilisharkan.
Taniqli tilshunos olim L.Budagov esa “yada -  sehrli tosh, uning 
yordamida  yom g£ir  va  qor  yog‘diriJadi  yoki  tindiriJadi.  M o‘g ‘ui 
tilidagi  “dzada”  so£zi  yog‘ingarchilik m a’nosini  anglatadi”, -  deb 
yozgan.
C£Yomg£ir  toshi”  yordamida  afsungarlik  qilish  udumi  Alisher 
Navoiy  davrida  ham  saqlanganligini  “G ‘aroyibus  sig£ar”ning 
‘£Qoshing  mehrobini  vast  ahli  etmish  qiblai  maqsud”  deb  boshla- 
nadigan g£azalidagi ushbu bayt ham tasdiqlaydi:
Yada toshig ‘a qon yetgach, yog ‘in yog ‘qondek ey soqiy,
Yog'aryomg'urdek ashkim chun bo ‘lur la ’ling sharob olud.
Zero,  o ‘sha davrlarda ham  lalmikor yerga ekin ekib,  dehqon- 
chilik  qiluvchi  sohibkorlar  suv  tanqis  bo‘lgan  yillari  yada  toshi 
vositasida  tabiatdan  yomg‘ir  tilaganlar.  Shuning  uchun  ham  Za- 
hiriddin  Muharnad  Bobur o'zining  “Boburnoma”sida Xoja Mulla 
Sadrni ta’riflar ekan:  “Tolibi ilmligi bor edi,  lug£atni xili  bilur edi, 
inshosi  ham  yaxshi  edi.  Qushchulug£ni  va yadachilikni  ham  bilur 
edi”, - deydi. Ana shu m aium otning o£zi yada toshi haqidagi mifik 
tasavvurlar va bu tosh vositasida yomg‘ir talab qilish bilan b ogiiq 
marosim XVI asrda ham mavjud bo‘lganligidan dalolat beradi.
Qozoqlardaja y  tas,

Download 6,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish