Fizioterapivtik muolajalar, uqalash, davo fizkulturasi reja: fizioterapivtik muolala nima ? Fizioterapiya rivojlanish tarixi

FIZIOTERAPIVTIK MUOLAJALAR,
UQALASH, DAVO FIZKULTURASI

REJA:

1. FIZIOTERAPIVTIK MUOLALA NIMA ?
2. FIZIOTERAPIYA RIVOJLANISH TARIXI
3. FIZIOTERAPIYA TURLARI
4. MASSAJ VA DAVOLASH BADANTARBIYASI

FIZIOTERAPIVTIK MUOLAJALAR, UQALASH, DAVO FIZKULTURASI
Fizioterapiya (yun. physis tabiat va therapy — davolamoq) — klinik tibbiyotning bir sohasi; tabiiy (kuyosh nuri, havo, suv, shifobaxsh balchiq) va sunʼiy fizik omillar (elektr toki, magnit maydoni, sunʼiy yorugʻlik manbalari, ultratovush va boshqalar) taʼsiri mexanizmini oʻrganadi va ularni davolashprofilaktika maqsadida qoʻllash usullarini ishlab chiqadi.
Qad. Sharq mamlakatlari, xususan, Yunoniston va Qad. Rimda tabiiy omillardan (ayniqsa, quyosh, maʼdanli suv) davo maqsadida foydalanilgan. 18-asrga kelib fizikaning rivojlanishi va elektr toki kashf etilishi tufayli F., asosan, elektr bilan davolash vujudga keldi. Keyinchalik galvanik tok (galvanizatsiya, elektroforez), asimmetrik oʻzgaruvchi tok (franklinizatsiya), yukrri chastotali tok (darsonvalizatsiya, diatermiya) kabi fizik omillar kashf etilib, davo amaliyotida qoʻllanila boshlandi.
F. tibbiyotning ilmiyamaliy maxsus boʻlimi sifatida rivojlandi. I.M.Sechenov, N.Ye.Vvedenskiy, I. P. Pavlov ishlarida F.ning nazariy asoslari yoritib berilgan. Ilmiy va amaliy F.ning keyingi rivojiga Oʻzbekistonda M.Faybushevich, Ya.K.Moʻminov, R.A.Katsenovich, Z.A.Dolimov va boshqalar katta qissa qoʻshdilar.
Keyingi yillarda Oʻzbekiston olimlari (N. M. Majidov, K. I. Yoʻldoshev, A.L.Alyavi, S.N. Bobojonov, G.A.Sodiqova, M.Yu.Aliaxunova, Z.R.Zunnunov va boshqalar) tomonidan gidroaeroionizatsiya, ultratovush, quyosh va sunʼiy qizil impulsli hamda kogerent nurlari, iqlim, maʼdanli suvlar, bishofit, bentonit, magnit, shifobaxsh oʻsimliklar bilan davolash usullari, shuningdek, fizioterapevtik muolajalarni hujayra darajasida tajribaviy oʻrganish keng yoʻlga qoʻyildi. F.da davolash maqsadida tashqi muhitning tabiiy (landshaft, iklim, yoruglik, suv, peloidlar) va sunʼiy fizik omillari (elektr va mexanik energiyaning oʻzgartirilgan usuli) ishlatiladi.
Fizik omillar odamga uning butun evolyutsion taraqqiyoti davomida taʼsir etgan. Shuning uchun fizioterapevtik davo tadbirlari dori moddalariga qaraganda organizmga fiziologik jihatdan koʻproq ijobiy taʼsir etadi va noxush oʻzgarishlar kam kuzatiladi. Fizioterapevtik omillar organizmga eng kichik dozada berilganda aʼzolar maxsus himoya tizimi, yalligʻlanishga qarshi jarayonlarni tiklab, katta terapevtik samaraga erishishi mumkin. Fizik omillarning aʼzolarga taʼsiri zamirida tanada hosil boʻluvchi maxsus biokimyoviy reaksiyalar yotadi. Fizioterapevtik muolajalardan nafas, yurakqon tomir tizimi, ovqat hazm qilish, boʻgʻim, nerv tizimlari va boshqa xastaliklarning oldini olish hamda davolash maqsadida foydalaniladi.
Zamonaviy F.da past, yuqori, ultrayukrri va oʻrta yuqori chastotali magnit, elektr va elektromagnit maydonlaridan (induktotermiya, UYUCH — terapiya va boshqalar), turli yorugʻlik nurlari (infraqizil nurlaridan tortib ultrabinafsha va monoxromatik kogerent lazer nurlarigacha), mexanik tebranishlar (infratovushlardan ultratovushlargacha) va boshqa dan ham foydalaniladi.
Keng qoʻllaniladigan fizioterapevtik omillarga galvanizatsiya, dorili elektroforez, elektrouyqu, DDT, interferens tok, amplipuls terapiya, flyuktorizatsiya, darsonvalizatsiya, induktotermiya, ultratovushli terapiya kiradi.
Undan tashqari, iqlim bilan davolash, aeroterapiya, gelioterapiya, talassoterapiya, psammoterapiya, tuzli gʻor, gidroterapiya, shifobaxsh loy bilan davolash, mexanoterapiya va boshqa tabiiy fizioterapevtik omillardan hisoblanadi.
Hozirgi Oʻzbekistonda Tibbiy tiklanish va fizioterapiya ilmiy tadqiqot instituti va uning Termiz filiali, shuningdek, tibbiyot intlarining fizioterapiya kafedralarida katta ilmiy izlanishlar olib borilmokda.
Fizioterapiya uchun nima kerak. Fizioterapiyaning asosiy turlari Fizioterapiya xonasi bu tarkibiy birlik tibbiy muassasa; fizioterapevtik muolajalarni bajarish uchun mo'ljallangan xonalar, jihozlar va yordamchi uskunalar to'plami. Barcha asosiy turlari (elektro-, yorug'lik, suv, issiqlik terapiyasi) taqdim etiladigan fizioterapiya bo'limini va jihozlarning faqat bir qismi joylashgan fizioterapiya xonasini farqlash kerak. Ikkinchi holda, fizioterapiya xonasi uchun bir yoki ikki yoki uchta xonani (odatda qo'shni) ajratish mumkin. Fizioterapiya xonasini (bo'limini) tashkil etish jihozlarni oqilona joylashtirish va tartibga solishni, uning ishlashi qulayligini va protseduralar paytida xavfsizligini hisobga olgan holda ta'minlaydi. Fizioterapiya bo'limini (idorasini) ochish va ishlashga faqat SSSR Sog'liqni saqlash vazirligi va tibbiyot xodimlari kasaba uyushmasi Markaziy qo'mitasi tomonidan tasdiqlangan xavfsizlik va sanitariya qoidalariga rioya qilingan taqdirdagina yo'l qo'yiladi.  Fizioterapiya xonasining balandligi kamida 3 m bo'lishi kerak Fizioterapiya xonasining maydoni bitta davolanish divaniga kamida 6 m2 hisoblab chiqiladi. Birlashtirilgan elektroterapiya xonasining maydoni kamida 24 m 2 bo'lishi kerak; agar 4 yoki undan ortiq kam quvvatli generator mavjud bo'lsa, ular uchun maydoni 24 m 2 bo'lgan alohida xona ajratiladi. Deraza maydonining zamin maydoniga nisbati kamida 1: 6. Yorug'lik lampalari bilan poldan 0,8 m balandlikda eng past sun'iy yorug'lik 75 lyuks, lyuminestsentlari esa 150 lyuks. Zamin yog'ochdan yasalgan bo'lishi kerak. 2 m balandlikdagi devorlar engil moyli bo'yoq bilan bo'yalgan; qolgan devorlar va ship yopishqoq. Devorlarni keramik plitkalar bilan qoplashga yo'l qo'yilmaydi. Fizioterapiya xonasida havo isitish, shuningdek transom bilan ta'minlangan va egzoz shamollatish bo'lishi kerak; xona harorati 20 ° dan past bo'lmasligi kerak. Fizioterapiya xonasi lavabo bilan jihozlangan bo'lishi kerak. Protsedura joylari (kabinalar) bir-biridan 2 m balandlikda shiftga biriktirilgan metall, plastmassa yoki abraziv yog'och ramkaga pardalar bilan ajratilgan. Idishning metall konstruktsiyalari 40 mm qalinlikdagi yog'och podrozetniki flaneslari ostiga astarlanib, kerosin bilan singdirilgan va moyli bo'yoq bilan bo'yalgan holda tosh devorlaridan ajratilgan. Elektroterapevtik muolajalar uchun kabinetlarning o'lchamlari: uzunligi 2-2,2 m, kengligi (barcha qavat va ultratovush moslamalari uchun) - 2 m, boshqalar uchun - 1,6 m Har bir idishda faqat bitta qavat moslamasi o'rnatilgan. Giyohvand moddalar, past chastotali toklar bilan ishlov berish asboblari va fizioterapiya xonasida davolash protsedurasini tayyorlash bo'yicha maxsus izolyatsiya qilingan quti (8 m 2) ajratilgan (elektrod yostiqchalari, ularni quritish, dorivor moddalar eritmalari bilan ho'llash va hk). ) quritish shkafi va egzoz shamollatish bilan.  Fizioterapiya xonasining elektr jihozlari "Fizioterapiya bo'limlarini (xonalarini) loyihalash, ishlatish va ishlatish qoidalari" ga muvofiq amalga oshirilishi kerak. Har bir shkafda kamida 6 mm 2 tasavvurlar bilan mis sim bilan yotqizilgan asosiy kommutatordan mustaqil elektr ulanishi va "yoqilgan", "o'chirilgan" pozitsiyalariga ega umumiy kalit yoki starterli guruhli taxtali bo'lishi kerak. Kalit poldan 1,6 m balandlikda o'rnatiladi. Qalqonga fazali o'tkazgich bilan tarmoq voltmetr o'rnatilgan. Panel paneli, shuningdek, sterilizatorlar va elektr pechkalarni hisobga olgan holda o'rnatilgan qurilmalar soniga mos keladigan guruhlar soni bilan maksimal oqim 15 I bo'lgan sigortalar yoki to'sarlardan o'rnatiladi. Zamin darajasidan 1,5 m balandlikda ulash moslamalari uchun kabinalarda izolyatsion materialning qalqonlari o'rnatilgan. Ular 15-25 a uchun uch qutbli o'tkazgichga (starter) o'rnatilgan bo'lib, u o'ziga xos belgi "yoqilgan", "o'chirilgan", izolyatsion ramkadagi to'rtta terminal, ikkitasi qurilmalarni ulash uchun qoldirilgan, qolganlari qurilmani himoya qilish uchun erga ulangan, biri elektr manbaiga ulangan. o'z-o'zidan ovqatlanish. Soketlarga faqat portativ uskunalar ulanishi mumkin. Guruhdan boshlang'ich qalqonlargacha bo'lgan chiziq kamida 2,5 mm 2 tasavvurlar bilan mis sim bilan yotqizilgan. Barcha boshlang'ich qurilmalar faqat himoyalangan shaklda o'rnatiladi. Xodimlarga masofadan joylashgan mikroto'lqinli yoki dekimetrik davolash asboblari oldida to'g'ridan-to'g'ri radiatsiya zonasida bo'lish taqiqlanadi. Ushbu qurilmalar maxsus ajratilgan xonalarda yoki umumiy xonalarda, agar ular metall to'r yoki metall to'rli kameralar bilan, elektromagnit to'lqinlarni singdiruvchi moddalar bilan qoplangan bo'lsa, mikroto'lqinli paxtadan yasalgan kabinalardan yoki ekranlardan foydalaniladi. Bugungi kunda eng keng tarqalgan kasalliklardan biri bu osteoxondroz. Ko'p odamlar bundan aziyat chekmoqda. Lomber va servikal o'murtqa osteoxondroz uchun fizioterapiya asosiy davolashga qo'shimcha sifatida ishlatiladi . Jarayonlar majmuasi yallig'lanish markaziga qaratilgan. Shu bilan birga, fizioterapiya boshqa organlar va to'qimalarga ta'sir qilmaydi. Surunkali kasalliklar yomonlashmaydi. Fizioterapiya turlari Fizioterapiya usullari ushbu kasallikning asosiy davosi emas. Bu og'riqni kamaytirish va stressni engillashtirish uchun ishlatiladigan qo'shimcha protseduralar. Ularning yordami bilan asosiy davolash yanada samarali bo'ladi. Qo'llash quyidagi turlari osteokondroz uchun fizioterapiya:

Fizioterapiyaning foydalari Fizioterapiya servikal osteokondrozni to'liq davolashning o'rnini bosmaydi, ammo uni to'ldiradi. Agar an'anaviy usullar jiddiy natijalarga olib kelmasa, mashg'ulotlar kasallikni tezroq va samaraliroq engishga yordam beradi. Fizioterapiya surunkali kasalliklarning kuchayishiga olib kelmaydi, metabolizmni normallantiradi va immunitetni oshiradi. Protseduralar bemorning, ishning farovonligini yaxshilaydi ichki organlar va tana tizimlari. Fizioterapiya uchun kontrendikatsiyalar Har qanday davolanish uning kontrendikatsiyasiga ega. Istisno va fizioterapiya yo'q. Ularning ko'pchiligini saraton kasalligiga, boshqa jiddiy kasalliklarga chalinganlarga qo'llash mumkin emas. Masalan, agar odamda yurak-qon tomir tizimi yoki nafas olish tizimining nosozligi bo'lsa. Agar bemor azob chekayotgan bo'lsa, servikal osteokondroz uchun fizioterapiyaning ba'zi usullari taqiqlanadi ruhiy kasalliklar yoki teri kasalliklari. Jigar va buyrak funktsiyasi buzilgan odamlar uchun fizioterapiya taqiqlanadi. Ko'p protseduralar homilador ayollarda kontrendikedir. Har bir jismoniy mashg'ulot o'z cheklovlariga ega, shuning uchun u individual ravishda tayinlanadi. Xuddi shu shart protseduralar soniga nisbatan qo'llaniladi. Ba'zi odamlar uchun 5 mashg'ulotning qisqa kursi kifoya qiladi, boshqalari uchun bir necha oy davolanish kerak. Ultratovush bilan davolash Servikal orqa miya osteoxondrozining yana bir fizioterapiyasi ultrabinafsha nurlanishidir. D vitamini terida shakllana boshlaydi, uning yordamida organizm kaltsiyni osonlikcha o'zlashtiradi. Servikal osteoxondroz bilan bo'yinning yuzasi, klavikulalar ostidagi joy va elka pichoqlarining yuqori zonasi nurlanadi. Davolash kursi o'rtacha 10-15 protsedura. Elektroforez eng yaxshi usullardan biridir. Osteoxondrozda ishlatiladigan elektroforez tokdan foydalanishga asoslangan samarali fizioterapiya usuli hisoblanadi. Jarayondan so'ng og'riq yo'qoladi. Kasallikni davolash davomiyligi sezilarli darajada kamayadi. Uchta asosiy usul mavjud: Magnetoterapiya Magnetoterapiya paytida ta'sirlangan joylarga tegishli maydon yo'naltiriladi. Kuchli indüksiyon bilan doimiy rejim amalga oshiriladi. Bir seansning davomiyligi 20 minut. Davolash uchun bir qator protseduralar qo'llaniladi. Biroq, usul yuqori samaradorlikni ko'rsatmadi. Fizioterapiya mashqlari Osteoxondroz uchun fizioterapevtik muolajalar terapevtik mashqlarni o'z ichiga oladi. Bu og'riqni engillashtiradigan, siqilgan asab tugunlarini engillashtiradigan mashqlar to'plami. Siz uyda mashqlar terapiyasini o'tkazishingiz mumkin. Mashqlar noqulaylik va og'riq keltirmasligi juda muhimdir. Shok to'lqinlarini davolash Shok-to'lqinli davolash osteokondrozni davolashda ishlatiladigan fizioterapiya ro'yxatidan yaxshi usul. Jarayon davomida, akustik to'lqin yordamida, ta'sirlangan hududga 16-25 gerts chastotali energiya oqimi yuboriladi. Bu suyak o'sishini yo'q qiladi va qon mikrosirkulyatsiyasini tiklaydi. Shu bilan birga, metabolizm normallashadi va yo'q qilinadi og'riq. Ta'sir qilingan hududni tiklash ancha tezroq. Shok-to'lqin usulining natijalari birinchi protseduralardan keyin unchalik sezilmaydi. Ular bosqichma-bosqich amalga oshiriladi. Samaradorlik faqat bir necha oydan keyin sezilarli bo'ladi. Lazer bilan davolash Servikal osteokondroz uchun lazerli fizioterapiya biridir samarali usullar. Jarayonning mohiyati yorug'lik oqimining tanasiga ta'sir qilishdir. Lazer bilan davolash yallig'lanishni engillashtiradi va tezkor davolanishga yordam beradi, og'riqni sezilarli darajada kamaytiradi. Yorug'lik oqimi tufayli tananing o'z kuchlari faollashadi va u o'z-o'zidan kasallik bilan kurashishni boshlaydi. Bitta mashg'ulot 14 daqiqadan oshmaydi, har bir ta'sirlangan hudud uchun 2 daqiqa ta'sir qilish vaqti beriladi. Detensorni davolash Detensor davolanishning mohiyati - tana og'irligi tufayli umurtqa pog'onasini cho'zishdir. Jarayon pastki qismida joylashgan elastik qovurg'alari bo'lgan maxsus matlar yordamida amalga oshiriladi turli xil burchaklar yuzasiga Gorizontal tortish mushaklarni bo'shashtiradi va siqishni va og'riqni engillashtiradi. Natijada mushaklarning funktsiyalari tiklanadi. Orqa miya yukini tushirish disklarning siqilishini yo'q qiladi, mikrosirkulyatsiyani yaxshilaydi. Oziq moddalar zararlangan hududga oqib chiqa boshlaydi. Detensorni davolash usuli osteoxondrozda uzoq vaqtdan beri muvaffaqiyatli qo'llanilib kelinmoqda. Jarayon hatto qariyalar uchun ham amalga oshirilishi mumkin. Massaj terapiyasi Lomber orqa miya osteokondrozini fizioterapiya usullari orasida massaj o'zini isbotladi. Bu og'riqni engillashtiradi, harakatchanlik odamga qaytadi. Jarayon paytida qon aylanishi yaxshilanadi, mushaklar kuchayadi va relaps xavfi kamayadi. Massaj texnikasi bir-biridan farq qiladi va qat'iy tartibda tanlanadi. Bu kasallikning kechishi, uning darajasi va tananing xususiyatlariga bog'liq. Kasallikning kuchayishi davrida yumshoq usullar urish, oson silliqlash shaklida qo'llanilishi mumkin. Remissiya, siqish, yoğurma yoki tebranish paytida odatda buyuriladi. Muqobil davolash sifatida akupunktur Agar siz osteokondroz uchun qanday fizioterapiya muolajalari qo'llanilishini ro'yxat bilan yoritib qo'ysangiz, akupunkturga e'tibor berish kerak. Ammo u kamdan kam ishlatiladi. Jarayon juda jiddiy. Uni amalga oshirish uchun mutaxassis inson fiziologiyasini chuqur bilishi va tanadagi ignalarni boshqarishda katta tajribaga ega bo'lishi kerak. Bu tor doiradagi shifokorlar va ularni topish qiyin bo'lishi mumkin. O'simlik balneoterapiyasi Balneoterapiya paytida bemor loy yoki tuzli hammomga joylashtiriladi yoki mineral suv ishlatiladi. Shu bilan birga, engil massaj sodir bo'ladi. Mineral suv gazlari tanaga foydali ta'sir ko'rsatadi, teri orqali tananing tomirlari va asab markazlariga kiradi. Jarayon davomida kerakli moddalar va minerallar tana to'qimalariga etkaziladi. Ultraviyole nurlanish Ultraviyole davolash - bu D vitamini sinteziga qaratilgan servikal va bel umurtqasining osteoxondrozini davolash uchun fizioterapiya. Jarayon davomida u zararlangan hududlarga foydali ta'sir ko'rsatadi va yallig'lanish va og'riq engillashadi. Ultraviyole dezinfektsiyalash ta'siriga ega. Radiatsiya aniq ta'sirlangan hududlarga yo'naltiriladi.