Fiziologiyasi va gigiyenasi

Organizm ning  o ‘sish  va  rivojlanishiga  gorm onlarning ta’si­
ri.  Endokrin  bezlar  tizimi  embrional  rivojlanishning  b o sh lan g ich  
davrlaridan  boshlaboq  o'sayotgan  organizmga jiddiy  ta'sir k o 'rsa­
tadi.
Embrional  rivojlanish jarayonlaridan boshlaboq ayrim endokrin 
bezlar  faoliyat  ko'rsata  boshlaydi.  Homilani  shakllanishiga  ta ’sir 
qiladi  (ayrisimon  bez,  epifiz,  m e’daosti  bezining  insular  apparati, 
buyrak  usti  bezining  po'stloq  qismi).
Postnatal davrida endokrin bezlar organizmning fiziologik funk- 
siyalariga  q o ’shilish  vaqti  turlicha,  masalan,  1  yoshdan  6 -7   yosh­
gacha  qolqonsimon  bez,  epifiz  va  ayrisimon  bez  (timus)lar  orga­
nizmga  kuchli  ta 'sir  ko'rsatadi.  Bu  davrning  oxirida  gipofizning
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

oldingi  qismining faolligi tezlashadi,  ularning gormonlari  bolalarn­
ing jinsiy yetilishi  davrigacha to 'g 'ri  chiziqli  o'sishning  aniqlovchi 
asosiy  omili  bo'lib  qoladi.
7 
yoshdan  15-16  yoshgacha  gipofizning  funksiyasi  keskin  tez­
lashadi,  pubertat  davrida  esa  jinsiy  bezlarning  faoliyati  aniq  na- 
m oyon bo'ladi, murakkab neyrogormona'ili o'zgarishlar yuz beradi: 
epifizning  gipotalamusni  tormozlovchi  ta'siri  pasayadi.  gipofizdan 
gonadotrop  gormonlarining  sekretsiyasi  tezlashadi,  buyrakusti 
bezi  p o'stlo g 'id an   ikkilamchi jinsiy  belgilarni  namoyon  bo'lishini 
ta ’minlovchi  androgenlarni  ishlab  chiqilishi  tezlashadi.