Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet174/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

9. 6. Im m unitet
O rganizm ning himoya omillari. 
Odamlar turli-tum an mikrob- 
lar orasida. jum ladan. kasalliklar chaqiruvchi viruslar va bakteri- 
yalar orasida hayot kechiradilar. Ularning ko'pchiligi kasal hay- 
vonlar va odam lar organizmida bo'ladi va ulardan u yoki bu y o ‘l 
bilan sogTariga o'tadi. M asalan. kasal hayvonlardan odam lar xom 
sutni ichib brusellez yoki ovsil (oqsil) kasalliklari bilan kasalla- 
nadilar. Stolbnyaloii qo'zg'atuvchisi tuproqda bo Tib. jarohatlangan 
to'qim alar orqali organizmga kirishi va o g 'ir kasallikni chaqirishi 
m um kin.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Yo'tal, aksa urish, qattiq gapirish va boshqalar bilan ham havo- 
tomchi y o ii bilan yuqadigan kasalliklar ham mavjudligi yaxshi 
m a iu m . Xuddi shu yo 'l bilan odamlar gripp, sil va boshqa in- 
feksivalar bilan kasallanadilar. Ammo hayotiy tajribalar shuni 
ko'rsatm oqdaki, odam lar kasallanishdan ko'ra ko'proq kasallik- 
ka chalinadilar, boshqacha aytganda, kasallikka chalinish doimo 
ham kasallikni chaqiravermaydi. K o iin ib turibdiki, organizmda 
infeksiyaning rivojlanishiga qarshilik ko'rsatuvchi omillar va me- 
xanizmlar mavjud.
Organizm infeksiva bilan kurashda himoyaning ikki maxsus 
b o im ag an (umumhimoyaviy) va spetsifik omillardan foydalanadi.
Spetsifik b o im ag an omillarga organizmni ichki muhitiga bego- 
na predmetlarni ushlab qoluvchi va ichkariga o ‘tib ketishiga qarshi­
lik ko'rsatuvchi teri va shilliq pardalarni kiritish mumkin. Spetsifik 
bo im ag an omillarga yana kletchatka-yeyuvchilar - fagositlarni 
ham kiritish mumkin. Fagositlar qonda va boshqa a ’zolarda (limfa 
tugunlarida, qizil ilikda. taloqda va boshqalar) b o ia d i.
Umumhimoyaviy, y a ’ni spetsifik omillar infeksiya va uni 
qo'zg'atuvchilarini aniq tanlab ta ’sir k o ‘rsatish qobiliyatiga ega 
emas, ular qo'zg'atttvchiiarni organizmga kirishiga va unda 
b o iish ig a qarshilik ko'rsatadi, bu paytda har bir qo'zg'atuvchining 
alohida xususiyatlari jiddiy aham iyatga ega emas.
Infeksiyalar bilan kurashda, hal qiluvchi rolni organizmda ish- 
lab chiqiladigan spetsifik omillar o'vnaydi. Ular qavsi infeksiyaga 
qarshi ishlab chiqilgan bo'lsa. o'sha kasallikka yoki infeksiyaga 
organizmni spetsifik chaiinmasligini ta'm inlaydi. Himoyaning bu 
shakli 
immunitet
deb ataladi. Immunitetning spetsifikligi shundan 
iboratki, u faqat bitta infeksiyaga qarshi himoyani ta ’minlaydi va 
aynan shu individning boshqa infeksiyalarga chidamlilik darajasiga 
ta'sir ko ’rsatmavdi. Masalan, k o 'k yo'tal qo'zg'atuvchisiga qarshi 
ishlab chiqilgan modda, qizamiq qo'zg'atuvchisiga qarshi hech 
qanday ta ’sir ko'rsata olmaydi va h. k.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish