Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet173/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

9. 5. Trombotsitlar
Odamlarning trombositlari plazmatik hosila bo'lib, shakli oval 
yoki yumaloq, diametri 2-5 mkm ni tashkil etadi. Odamlardagi 
trom bositlar yadroga ega emas va qizil ilikning gigant hujayrala- 
rining sitoplazmatik boMaklari hisoblanadi. Elektron mikroskop 
ostida ipsimon o ‘simtalarga ega bo'lgan yulduzli hosilalar singari 
k o ‘rinishga ega bo4adi.
Odamlarning 1 mm 3 qonida 200 mingdan 400 minggacha 
trom bositlar saqlanadi. Qon tarkibidagi trombositlarning miqdori 
o'zgarib turadi. Kunduz kuni ularning miqdori kechasidagidan 
ko'p bo'ladi. O g'ir jism oniy ishdan keyin trombositlarning miqdori 
3-5 martaga ortadi.
Trombositlar ham qizil ilikda va taloqda hosil bo'ladi va ular­
ning hayotining davomiyligi 5 -7 kunni tashkil etib, parchalanishi 
taloqda kechadi.
Trombositlarning asosiy funksiyasi ular qonning ivishida 
ishtirok etishi bilan bog‘liq. Qon tomirlari jarohatlanganda trom ­
bositlar parchalanadi. Bu paytda ulardan plazmaga qon laxtasi 
shakllanishi uchun zarur bo'lgan modda-tromb chiqadi. Trombosit- 
larga xos bo'lgan xususiyatlardan biri, ularning begona va notekis 
yuzalarga yopishishi va qatma-qat bo'lib jovlashish xususiyatidir 
(shish, jarohatlangan qon tomiri). Yorilgan trom bositlarning plas- 
tinkalari bu paytda keskin o 'z o'lcham ida xuddi cho‘ziladigan 
singari (5-10 marta) kattalashadi. Ular aylana yoki doira shaklidan,
277
www.ziyouz.com kutubxonasi


o'sim talari bilan yulduzsimon shaklni oladi. M aydagina qon tomi- 
rini jarohatlash bilan parchalangan trom bositlarning plastinkalari 
juda tez yopishishida. bir jovga yig'iladi. bir-biriga yopishishadi va 
juda tez oq tromb hosil qiladi. o'ziga xos biologik tiqin qon oqishi- 
ni to'xtashini ta ’minlaydi. So'ngra bu trom b atrofiga fibrin iplari 
o'tiradi. ular bilan birga eritrotsitrotsitlar ham o ‘tiradi. Tromb as- 
ta -se k in o ‘zrangini o ’zgartirib qizaradi. Odatda. trom blarning hosil 
bo'lishi qon tomirlarining toravishi bilan birga kechadi. Bu jara- 
yonni amalga oshishini qon plastinkalarining parchalanishida ajra- 
ladigan tom irlarni toraytiruvchi modda -
serotonin
ta 'm in etadi.
Ikki bosqichli v o i bilan sentrifuga qilingan qon plazmasidan. 
eritrotsitlardan va leykotsitlardan trom bositlarni ajratib olish im- 
koniga ega bo'lindi. Trombositlarni parchalanishining oldini olish 
uchun qonni sentrifuga qilishni sovuq jovda o ‘tkazish maqsadga 
muvofiq. olingan oq plyonka shaklidagi trom bositli massa. plvon- 
kani maxsus konservatsiyalovchi eritmada saqlanadi. Trombositli 
massa tibbivot am aliyotida qon oqishini to'xtatishda q oilan ilad i.
Yangi tug'ilgan bolalarning 1 m m ’’ qon tarkibida 150 000 dan 
350 000 gacha. emadigan bolalarda - 150 000 dan 424 000 gacha 
trom bositlar saqlanadi. 1 yoshdan 16 yoshgacha boTgan bolalarda 
200 mingdan 300 m inggacha trom bositlar boMadi.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish