Fiziologiyasi va gigiyenasi

markazga intiluvchi
yoki 
afferent nervlar
deb ata­
ladi.
K o'pchilik nervlar aralash nervlar bo'lib, ularning tarkibiga ham 
m arkazga intiluvchi ham markazdan qochuvchi nervlar kiradi.
Ta’sirlanuvchanlik. 
Ta’sirlanuvchanlik deb ta ’sirotchilar ta ’siri­
da tirik tizim larning fiziologik tinchlik holatidan faoliyat holatiga 
o'tishiga aytiladi. Bu paytda u yoki bu ish bajariladi, harakat yuz 
beradi, turli kimyoviy moddalar va birikmalar hosil bo'ladi.
Ta'sirotchilar tabiatiga k o 'ra fizik (harorat, bosim, yorug'lik, 
tovush) fizik-kimyoviy (osmotik bosimni muhitni faol reaksiya- 
sini elektrolit tarkibini, kolloidli holatni) o'zgarishi va kimyoviy 
(kimyoviy moddalar, oziqa, moddalar almashinuvi ni mahsulotlari 
va h. k.) ta ’sirotchilarga farqlanadi.
H ujayralam ing tabiiy qo'zg'atuvchilari bo'lib, ularning faoliya­
tini chaqiruvchi nerv impulslari hisoblanadi.
Q o‘zg‘aluvchanlik. 
Nerv hujayralari va muskul to'qim alari 
qo'zg'atuvchilar ta ’siriga tezlikda reaksiya qilish bilan moslashadi. 
Bu to'qim alarning hujayralari qo'zg'aluvchan deb atalsa, ularning 
ta ’sirotga q o 'zg 'alish bilan javob berishi 
q o ‘z g ‘aIuvchanlik
deyi- 
ladi. Q o'zg'aluvchanlikning o ic h a m i b o iib . ta ’sir pog'onasi hi­
soblanadi, va'ni q o 'zg 'alish chaqira oladigan ta'sirotchining eng 
kam (minimal) kuchi tushuniladi.
Q o 'zg'alish hujayraning bir joydan ikkinchi joyga bir hujavra- 
dan boshqasiga o'tishi bilan tarqalish xususiyatiga ega.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Odatda, q o 'zg 'alish qator kimyoviy fizikaviv; fiziko-kimyoviy 
funksional va elektrik hodisalar bilan xarakaterlanadi. Q o'zgalish- 
ning eng asosiy belgilaridan biri b o iib . hujayra membranasi yu- 
zasining elektr holatlarining o'zgarishi hisoblanadi. Aynan elektr 
hodisalar qo'zg 'alu vchan to'qim alardan qo'zg'alishning o'tishini 
ta'm inlaydi.