Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

N evronlarning chizmasi:
A - m ark azg a intiluvchi nevron; В - m arkazga qochuvchi nevron; 1 -
dendritlar; 2 - sinapslar; 3 - mionevralli apparat.
5-yasm.
Sinapslarning subm ikroskopik tuzilishi:
1 - sinaps oldi m em branasi; 2 - sinaps orti m em branasi; 3 - sinaps 
bo*shlig‘i: 4 - sinaps pufakchalari; 5 - neyroprotofibrillar; 6 - m itoxon- 
driyalar.
Aksonning tanasi membrana bilan qoplangan bo ’lib. barcha hu­
jayralar singari sitoplazma. yadrosi bitta yoki bir necha yadrocha-
www.ziyouz.com kutubxonasi


lari bilan, mitoxondriy, ribosoma. Goldji apparati va endoplazmatik 
turlarini saqlaydi.
Asab hujayralari o'zlariga tushayotgan axborotlarni qabul qiladi 
va ularni qayta ishlaydi. Hujayralarning tanasi o'sim talariga nis­
batan trofik funksiyani bajaradi. ya'ni ulardagi moddalar almashi- 
nuvini boshqarib turadi. Mana shu sababli ham hujayra tanasidan 
aksonning ajratilishi (masalan, poliyemilitda) yoki asab hujayrasi­
ning o'lishi aksonlarning qavta tiklanishiga olib keladi. Retseptor- 
lardan yoki boshqa neyronlardan hujayra tanasi ga qarab q o 'zg 'a- 
lish dendritlar bo'ylab tarqalganda aksonlar bo'ylab esa signallar 
boshqa neyronlarga yoki ishchi a ’zolarga o'tkaziladi, aniqlanishi- 
cha 30 dan 50 % gacha bo'lgan asab tolalaridan axborotlar m arka­
ziy asab tizimiga beriladi. Dendritlarda mikroskopik o'lcham larga 
ega bo'lgan o'sim talar (shipiklar) bo'lib, ular boshqa nitronlar bi­
lan tutashuvchi joyning yuzasini jiddiy darajada oshiradi. Bundan 
o'sim talar bosh miya katta yarimsharlari p o 'stlo g 'i hujayralarida 
maxsus rivojlanishga ega.
Nerv tolalari. 
Asab hujayralarining po'stloq bilan qoplangan 
o'sim talari 
nerv tolalari
deb ataladi. Nerv tolasining m arkazidan 
nerv hujayrasi tanasidan biroz m asofadan m iyelin p o 'stlo g 'i bilan 
qoplangan turuvchi (50-100 mk) silindr o'qi o'tadi va bunday nerv 
tolasi m ag'izli yoki miyelinlashgan 
nerv tolasi
deb yuritiladi.
M iyelin yengil sarg'ish rangga ega bo'lganligi sababli. m ag'izli 
tolalar yorug'roq ko'rinadi.
M ag'izsiz nerv tolalari miyelin p o 'stlo g 'ig a ega emas, ammo 
ular bir-biridan faqat yupqa aniq tuzilishga ega bo'lm agan endo- 
telial po'stloq bilan izolatsiyalangan bo'ladi (Shvann). M ag'izsiz 
nerv tolalari ingichka va. odatda. vegetativ asab tizim ining nervlar- 
ida uchraydi.
Miyelinli po'stloq m ag'izli nervlarda m a’lum, aniq uzunliklarda 
uzilishlar hosil qiladi va silindr o'qini usti ochiq qoladi. Buni Ran- 
vye uzilishlari deyiladi.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish