Физиология, психология, Г. Гельмгольц, психофизиология, психофизика, Э. Вебер, Т. Фехнер, В. Вундт, экспериментал психология, Э. Титченер, лаборатория методлари

2.2.Эҳтиёж ва зарурият тушунчаси.
Моддий эҳтиёжларга кишининг моддий предметларга қарамлиги (овқатланишга, қийинишга, уй-жойга, маиший турмуш ашёларига ва бошқа нарсаларга эҳтиёж сезиш), маънавий эҳтиёжларда эса ижтимоий онг маҳсулига тобелиги ифодаланади. Маънавий эҳтиёжлар маънавий маданиятни яратиш ва ўзлаштиришда ўз аксини топади. Киши ўз фикр - мулоҳазалари ва туйғуларини бошқалар билан баҳам қуришга, китоблар ва журналлар ўқишга, кинофилъмлар қуришга, мусиқа тинглашга ва шу кабиларга эҳтиёж сезади.
Маънавий эҳтиёжлар моддий эҳтиёжлар билан узвий боғлиқдир. Маънавий эҳтиёжларни қондириш учун, моддий эҳтиёжлар предмети ҳисобланмиш моддий нарсалар (китоблар, газеталар, ёзув ва нота қоғозлар, буёклар ва шу кабилар) талаб қилиниши шубхасиз. эҳтиёжларнинг қондирилиши билан боғлиқ бўлган фаолиятга ундовчи ва унинг йўналишини белгиловчи сабаблар МОТИВЛАР деб аталади. Унда субЪектнинг фаоллиги номоён бўлади. эҳтиёжлар киши фаоллиги ва барча турларининг моҳиятини, асосий ҳаракатлантирувчи кучини ташқил этаркан, у ҳолда мотивлар ушбу моҳиятнинг конкрет, ранг - баранг кўринишлари сифатида номоён бўлади. Мотивлар ёки мотивлаштириш психологияда субЪектнинг хулқ - атвори ва фаолияти йўналишини белгилаб берадиган сабаблар сифатида қаралади.
Мотивлар бири-биридан эҳтиёжлар турларига қараб фарқланади. эҳтиёж мотивларда номоён бўлади. Мураккаб фаолият асосида бир вақтнинг ўзида бир қанча мотивлар ётади. Инсон ҳатти-ҳаракатининг асосида ётган бундай мотивлар гуруҳига мотивлар тизими дейилади.
2.3.Эҳтиёж ҳолат сифатида.
Эҳтиёжлар-инсон ёки ҳайвоннинг нормал яшаши учун зарур бўлган етишмовчиликни акс эттирувчи психик ёки физиологик кескинлик ҳолатидир. Эҳтиёжлар ҳолат сифатида субъектнинг ҳаётий фаоллигининг шу маънода манбаи ҳисобланадики, юз берган кескинликни йўқотишга қаратилган сезиларли таъсир кучига эга.
Эҳтиёж ҳолат сифатида намоён бўлганда инсон ҳохишидан келиб чиқади. Танлов ҳуқуқи бу бир масъулиятдир. Инсоннинг у ёки бу йўлдан, у ёки бу фикрдан бирининг танлаш имкониятига эга бўлиши, унинг хато қилиш ҳуқуқи масъулият туйғусини пайдо қилади. Айнан масъулият бор жойда янги фикрлар, янги ғоялар туғилади, боқимандалик кайфиятидан қутулиш мумкин бўлади.