Fiziologiya fanining tajribalari Darsning maqsadi

O‘tkir tajriba usullariga quyidagilar kiradi:

1. 
   viviseksiya usuli — hayvonni tiriklayin jarrohlik yo‘Ii bilan yorib, muayyan organ faoliyati o‘rganiladi;
   
2. 
   eksterpatsiya usuli — muayyan organning organizm uchun ahamiyatini bilish uchun o‘sha organ kesib olib tashlanadi. So‘ngra organizmda kuzatiladigan o^lzgarishlar qayd qilinadi, o‘rganiladi. Bu usul ko‘proq ichki sekretsiya (endokrin) bezlar faoiiyatini o‘rganishda qo‘l keladi;
   

1. 
   transplantatsiya usuli — muayyan organ yoki to‘qima organizmning bir joyidan ikkinchi joyiga ko‘chirib o‘tkaziladi va organizmda ro‘y beradigan o‘zgarishlar o'rganiladi. Bu usul ham ayniqsa ichki sekretsiya bezlar faoiiyatini o'rganishda qo‘I keladi;
   

Transplantatsiya usulining auto-, gomo- va getero- transplantatsiya degan xillari bor. Autotransplantatsiya — deb bir individ organizmidagi biror organ yoki to'qimani kesib olib, o‘sha individning boshqa joyiga ko‘chirib ohkazishga aytiladi. Gomotransplantatsiya shunday usulki, bunda bir turdagi hayvondan o‘sha turdagi boshqa hayvonga organ yoki to‘qima ko‘chirib olib o‘tkaziladi. Bir turdagi hayvondan olingan organ yoki to‘qimani boshqa turdagi hayvonga ko‘chirib o‘tkazishga esa getero- transplantatsiya deyiladi;

2. 
   denervatsiya usuli — muayyan organ faoliyatida nerv sistemasi ahamiyatini bilish uchun unga kelayotgan nerv tolasi kesib quyiladi va shu nerv uzilganda qolaversa, uzil- gan nerv tolasining organ bilan tutashgan uchi ta’sirlan- ganda organ faoliyatida kuzatiladigan o‘zgarishlar o‘rganiladi;
   
3. 
   ligaturalar solish usuli — muayyan organ qon tomirlarini ligaturalar (maxsus iplar) bilan bog‘lab, so^ungra uning faoliyatida kuzatiladigan o'zgarishlarni oTganish;
   
4. 
   tomirlar anastomozi — ikki tomirni bir-biriga ulash;
   
5. 
   organlarni izolatsiya qilish usuli — muayyan organ. (yurak)ni tanadan ajratib olish va tegishli sharoitda saqlab, ishini kuzatish.
   

24