«Физиология» фанидан 2-курс даволаш, педиатрия, касбий таълим, тиббий профилактика, фармация, факультети талабаларига

6.Тишли ва силлиқ тетанус.

---

Tetanik qisqarish. Tabiiy sharoitda, organizmda muskul tolalari yakka-yakka qisqarmasdan, 
balki uzoq tetanik tarzda ham qisqarib turadi. Boisi shuki, ularga nervlari orqali yakka-yakka 
emas, bir qator impulslar navbatma-navbat, muayyan ritmda, zalp bilan kelib turadi. Agarda 
muskulga berilayotgan ta'sirot chastotas i bir oz tezlashtirilib, sekundiga 10 dan 25 tagacha 
yetkazilsa, navbatdagi ta'sir, muskul oldingi ta'sirotdan bo'shasha boshlagan paytda yetib 
keladi. Shuning natijasida muskul qisqargandan so’ng to’la bo'shashmasdan turib, qayta 
qisqara boshlaydi, ana shunda tetanik qisqarish yoki tetanus hosil bo’ladi. Muskulning 
bunday qisqarishi kimografda yozib olinsa, tishli chiziq hosil bo'ladi. Shuning uchun 
muskulning bunday qisqarishi tishchali tetanus deyiladi. Muskulga berilayotgan ta'sirot 
chastotasi sekundiga 25 tadan ham oshirilsa, navbatdagi ta'sirot muskul qisqarib, 
bo'shashmasdan yetib keladi va muskulni shunday qisqargan holatda qolishga majbur qiladi, 
silliq tetanus deb shuni aytiladi.. 
7 Динамометрия
Dinamometriya - har xil mushak guruhlarining qisqarish kuchini o'lchash usuli; mushak 
tizimining simmetriyasini (yoki assimetriya darajasini) aniqlashga imkon beradi. 
Dinamometr har qanday elastik jismda (masalan, prujinada) sodir bo'ladigan 
deformatsiyaning stressga (ko'rsatilgan tanaga tatbiq etiladigan kuchga) to'g'ridan-to'g'ri 
mutanosibligi to'g'risida postulat qilgan fizik Guk qonuniga asoslanadi . 
Deformatsiya kuchining kompensatsiyasi sifatida tanada qarama-qarshi elastik kuch paydo 
bo'lib, tanani asl shakli va o'lchamiga qaytarishga intiladi. 
Dinamometr - (yunoncha "mámíz", kuch " , mετrph -" o'lchov qilaman ") - 
bu nazorat va o'lchash moslamasi, odamning kuch momentini o'lchash uchun asosiy 
vositalardan biridir. 
Dinamometriya: o'lchov usulini ishlab chiqish 
Kuchni o'lchash uchun ishlatilgan birinchi qurilma muvozanat edi. Bir necha asrlar ilgari, 
Uyg'onish davrida (18-asrda) birinchi marta dinamometrlarning rivojlanishi boshlandi
(Rayner, Tompson va Braun ixtirochi-ratsionalizatorlar qatoriga kiritilgan). Natijada, bugungi 
kunda ushbu qurilmalarning turli xil ehtiyojlari uchun juda ko'p turlari mavjud, ular 
funktsionalligi, quvvat blokining dizayn xususiyatlari va maqsadi bilan ajralib turadi. Ushbu 
egiluvchanlik kuch o'lchovlarining juda keng doirasiga olib keladi: Nyutonning bir necha 
yuzinchi qismidan bir necha o'n minglab kilovantongacha. 
Tibbiy dinamometrlarkuch, chidamlilikni aniqlash uchun ixtisoslashgan qurilmalar. 
Dinamometrlardan olingan ma'lumotlarni tahlil qilish mushaklarning umumiy holatini, 
ishlash darajasini baholashga imkon beradi. 

---

Yilda reabilitatsiya, Yordam usulidan DİNAMOMETRELER operatsiyalari so'ng bemorning 
tiklash , jarohatlar , tayanch-harakat tizimi kasalliklari . 
Diagnostika vositasi sifatida dinamometr shuningdek , professional sportchilarning mushak 
kuchini tayyorlash ko'rsatkichlarini o'lchash uchun ajralmas hisoblanadi . 
Ushbu maqsadlar uchun amalda dinamometrlarning bir nechta turlari qo'llaniladi : 
bilak dinamometrlari - barmoqlarning egiluvchan mushaklari kuchini ko'rsatadi; 
o'lik vaznli dinamometr - "o'lik kuch" ni - magistral ekstansor mushaklarining kuchini 
aniqlaydi.