«Физиология» фанидан 2-курс даволаш, педиатрия, касбий таълим, тиббий профилактика, фармация, факультети талабаларига

8.Ҳужайранинг қўзғалишида авершут; 
8)Overshut - bu membrana potentsiali ijobiy qiymatga ega bo'lgan vaqt davri 
Tinchlikda –70 mV bo`lgan nerv tolasining membrana potensiali 0,2-0,5 ms davomida
+110 mV ko‘tariladi. Bu harakat potensialining depolyarizatsiya bosqichi. Odatda
depolyarizatsiya membrananing manfiy zaryadi yo‘qolishi bilan cheklanmaydi.
Membrana potensiali elektroneytral chiziqdan o‘tib, musbatlashadi. Egri chiziqning bu
qismini overshut yoki nishondan o‘tib ketish dayiladi. Depolyarizatsiya cho‘qqisiga
yetganda, membrananing musbat zaryadi 30-40 mV ni tashkil qiladi, umuman uning
depolyarizatsiyalanish miqdori 100-110 mV ga teng. Bundan keyin repolyarizatsiya
bosqichi boshlanadi, membrananing potensiali asli holiga keladi. 
9.Ҳужайранинг қўзғалишида реполяризация;
9)Repolarizatsiya nima? 
Repolarizatsiya jarayoni neyron hujayrasini membranani dam olish potentsialiga qaytaradi. 
Natriy bilan yopilgan kanallarni inaktivatsiya qilish jarayoni ularni tugatadi. Neyronlar 
hujayralariga musbat Na + ionlarining ichkariga kirib borishini to'xtatadi. Shu bilan birga, "n" 
kanal deb nomlanuvchi kaliy kanallari ochiladi. Tashqi hujayradan ko'ra hujayrada K + 
ionlarining ko'p miqdori mavjud. Shunday qilib, ushbu K + kanallari ochilganda membranaga 
kirgandan ko'ra ko'proq kaliy ionlari oqib chiqadi. Hujayra o'zining ijobiy ionlarini yo'qotadi. 
Shunday qilib, hujayra yana dam olish bosqichiga qaytadi. Ushbu butun jarayon 
repolyarizatsiya deb ta'riflanadi. 
Hujayraning quzĝalishida ripolyarizatsiya 
Tez va sekin repolarizatsiya fazasi. Membrana depolarizatsiyasi natijasida potentsial sezgir K 
+ kanallari ochiladi. Ijobiy zaryadlangan K + ionlari hujayradan konsentratsiya gradiyenti 
(kaliy oqimi) bo'ylab chiqib ketadi, bu esa membrana potentsialining tiklanishiga olib keladi.
Faza boshida kaliy tokining intensivligi yuqori va repolarizatsiya tez sodir bo'ladi, faza oxiriga 
kelib kaliy tokining intensivligi pasayadi va repolarizatsiya sekinlashadi.