«Физиология» фанидан 2-курс даволаш, педиатрия, касбий таълим, тиббий профилактика, фармация, факультети талабаларига

70. Miya suyuqligi
Likvor. Miyaning ichida va pardalari ostida likvor yoki bosh miya
bilan orqa m iyao'rtasidagi suyuqlik (liquor cerebrospinalis) bilan to'lgan
katta kamgaklar bor. Likvor miya qorinchalarini, orqa miyaning markaziy
kanalini, bosh miya bilan orqa m iyaning o'rgim chakuyasim on parda
ostidagi kam gagi (cistem a subarachnoidalisjni to'ldiradi.

---

Q orincha likvori va o'rgim chakuyasim on parda ostidagi likvor
uzunchoq m iya sohasidagi juft M agendie va toq foramen Luschka orqali
o'zaro tutashadi.
O dam dagi likvor 120-150 m l, shu bilan birga k o 'p ro q likvor
o'rgim chakuyasim on parda ostidagi kamgaklarda va faqat 20-40 ml likvor qorinchalarda 
boladi.Likvor tiniq va rangsiz. Solishtirm a og‘irligi 1,005-1,007, reaksiyasi
sal-pal ishqoriy; PH qonnikiga yaqin (7,4). Likvorda juda ozgina limfotsit
hujayralar bor (1 m m 3 da 1 dan 5 tagacha). Likvor oqsillam ing kam ligi
bilan qon va lim fadan farq qiladi (oqsillar qonda 7-8% ga yaqin, limfada
0,3-0,5% , likvorda esa faqat 0,02%). A norganik tuzlar qonda qancha
bo'lsa, likvorda ham taxminan o'shancha. Likvorda fermentlar va immun
jism lar (antitelolar) yo'q.
Q o rin ch alarin in g to m irlar chigalini qoplovchi h u jay ralar faol
sekretsiyasi natijasida likvor hosil bo'lishini bir qancha m a’lumotlar
ko'rsatib turibdi.
Likvor miqdori bir qadar doim iy bo'lib, uzluksiz hosil bo'lib turadi,
shuning uchun likvor doim so'rilib turishi ham kerak. Likvor qisman
limfa sistem asiga so'riladi, lekin asosan o'rgim chakuyasim on parda
o stid ag i k a m g a k la rd a n v en o z siste m a g a k irad i. B unda pax io n
granulatsiyalari aham iyat kasb etadi, deb hisoblashadi.
Likvor miyaning o 'ziga xos ichki muhiti bo'lib, uning tuzlar tarkibini
va osm otik bosim ini bir xilda saqlab turadi. Bundan tashqari,, likvor
m iyaning gidravlik yostiqchasi b o 'lib , nerv hujayralarini m exanik
shikastlardan yaxshi saqlaydi.
L ikvor sirkulyatsiyasi buzilganda m arkaziy nerv sistem asining
faoliyati buziladi. Likvom ing ahamiyati shundan iboratki, u miyaning
m a ’lum d a ra ja d a o z iq la n tiru v c h i m u h iti h is o b la n a d i. M iya
qorinchalarining likvoridagi qand o'rgim chakuyasim on parda ostidagi

---

kam gak likvoridagiga nasbatan ko'p ekanligi shundan dalolat beradi
(m iya qorinchalarida likvor hosil bo'ladi, o'rgim chakuyasim on parda
ostidagi kamgakda esa likvor so'rilib ketadi). Likvoming yana bir ahamiyati
shuki, m iya to 'q im alarid a m odda alm ashinuvidan hosil bo'ladigan
tashlandiq m oddalar likvor yordam ida m iyadan ketib, qonga qo'shiladi.