Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni

“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr.
 
386 
butun kattaligi. Hisoblangan faza va yulduz kattaligining o’zgarishi orqali ravshanlik egri chizig’ini 
chizdik (1-rasm). 
1-rasm. V839 Oph qo’shaloq yulduzining ravshanlik egri chizig’i. 
Yorqinlik egri chizigidan foydalanib, “pheobe” dasturda qo’shaloq yulduzning modelini 
yaratdik. Modeldan aniqlangan prametrlar 1992, 1993 va 1994-yillarda 
A. Akalin, E. Dermanlar 
tomonidan 
Wilson-Devinney (WD) usulida aniqlangan paramertlar bilan mos tushganligini aniqladik
. 
Modeldan aniqlangan parametrlar 2-jadvalda keltirilgan.
Jadval 2
№ 
Parametrlar 
Qiymati 
№ 
Parametrlar 
Qiymati 
1 
λ
𝐁
() 
4300 
10 
2.5841±0.0070 
2 
λ
𝐕
() 
5500 
11 
q 
0.400±0.004 
3 
x
1B
= x
2B
0.766 
12 
L
1
/(L
1
+L
2
)B 
0.631±0.004 
4 
x
1V
= x
2V
0.612 
13 
L
1
/(L
1
+L
2
)V 
0.627±0.004 
5 
g
1
= g
2
0.40 
14 
l
3
0.00 
6 
A
1
= A
2
0.80 
15 
r
1
, r
2
(qutb) 
0.4506±0.0021, 
0.3017±0.0021 
7 
I 
77.034±0.244 
16 
r
1
, r
2
(tomoni) 
0.4857±0.0029, 
0.3176±0.0026 
8 
6250 
17 
r
1
, r
2
(orqaga) 
0.5200±0.0044, 
0.3667±0.0058 
9 
5391±275 
18 
Massa aloqadorligi 
38.8% 
Shunday qilib, V839 Oph qo`shaloq yulduzning magnitudasi 8
m
.8 dan 9
m
.39 gacha o`zgaradi, 
ravshanlikning o’zgarish davri P=0
d
,40807963 ga teng va davrning o’zgarishi dP/dt =+3.2*10
-7
kun/yil 
ekanligi aniqlangan. Davrning ortishi shuni ko`rsatadiki, kichik massali obyektdan katta massali 
obyektga massa uzatishning tezligi 6.62*
10
−7
𝑀
⨀
/yil ni tashkil qiladi. Massa aloqadorligi juda yuqori 
bo’lib, 38.8% ga teng. 
Xulosa o’rnida aytish mumkinki, 
W-Uma tipidagi qo’shaloq yulduzlarni diametri nisbatan kichik 
teleskoplarda ham kuzatish orqali yuqori natijalarga erishish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Липунов В.М. В мире двойных звезд. М.
2. Бэттен А. Двойные и кратные звезды. М. 1976 
3. A. Akalin, E. Derman // UBV photometry and period variations of V 839 Ophiuchi // Received 
January 2, 1996; accepted January 20, 1997// A&A Supplement Series, Vol. 125, November I 
1997, 407-417 
4. 1986 Ziyazanov R.F. Qo’shaloq va karrali yulduzlar sistemasi. Toshkent 2012 

---