Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni

MEXANIKA BO`LIMINING “DEFORMATSIYA” MAVZUSINI INTEGRATSION 
TEXNOLOGIYA ASOSIDA O`QITISH METODIKASI. 
K.A.Tursunmetov, F.Yu.Turg`unboev 
Mirzo Ulug`bek nomidagi O`zbekiston Milliy universiteti. 
Fizika fanidan, jumladan mexanika bo`limidan talabalarni o`zlashtirish va egallashi kerak 
bo`lgan ma’lumot va bo`limlarni o’rganishning innavatsion texnologiyalar ko`magi juda katta. 
Shuning uchun fizikani, jumladan “Mexanika” bo`limini o`qitishda integratsion va kompyuter 
texnologiyalarini qo`llash kerak bo`ladi. 
Shu sababli ushbu maqolada “Mexnikaning” nisbatan katta qismi va murakkab bo`lgan 
“Deformatsiya” mavzusini integrallashgan ishlanmalar asosida o`qitish uslubini taklif qilamiz. 

---

“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr.
 
122 
Birinchi rasmda deformatsiya turlari, ularning elastic yoki noelastik-plastik bo`lish variantlari 
umumlashtirib keltirilgan. Unda elastic deformatsiyani belgilash shtrixlari noelastik deformatsiyani 
belgilovchi shtrixlarga nisbatan teskari qiyalikda berilgan.
1-rasm 
2-rasm 
Ikkinchi rasmda turli deformatsiyalarda elastiklik kuchlari Guk qonuniga taqqoslanib keltiriladi. 
Uchinchi rasmda esa elastik deformatsiya energiyalari (energiya zichliklari) turli deformatsiyalar 
uchun keltirilgan. Bunda Yung moduli, buralish moduli, siljish moduli orqali cho`zilish-siqilish, 
buralish, siljish va egilish deformatsiyalari uchun deformatsiya energiyasi yoki deformatsiya energiya 
zichligi keltirilgan.
3-rasm 
Ma’lumotlarni bu integratsion shaklda keltirish kuch va energiya ifodalarini taqqoslab 
o`rganishga va eslab qolishga beradi hamda bu ma’lumotlarni amaliy va labaratoriya nashriyotlarida 
operativ qo`llashga imkon beradi. 
 

---