Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni

“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr.
 
162 
ФИЗИКА ФАНЛАРИНИ ЎҚИТИШДА АНИҚ ФАНЛАР
УМУМИЙ ТУШУНЧАЛАРИНИ ҚЎЛЛАШ
Ниёзхонова Башорат Эшмаматовна, Бухоро давлат университети 
физика кафедраси доценти 
Мутахассислар таъкидлашларича, умумий ўрта таълим муассасалари ўқув программасида 
аниқ фанлар бўйича ўкувчилар ўзлаштиришлари лозим бўлган асосий тушунчалар сони 1000 
дан зиёд бўлиб, уларнинг 30-40% қисми фанлар кесимида такрорланади, яъни, мазмунан 
умумийликка эга бўлган тушунчалардир. Албатта, бу тушунчалар фаннинг мазмунидан келиб 
чиққан ҳолда, ҳар сафар маълум бир маъно-мазмунга эга бўлади ва фан тадкиⱪот объекти ёки 
дарс мавзусининг ўзига хос маълум бир жиҳатларини ёритади.
Бу дидактик воқелик, ўз навбатида, асосий тушунчалар моҳиятини чуқурроқ очиб бериш 
ва тўлиⱪ ўзлаштирилишини таъминлаш учун фан ўкитувчилари ва ўқувчилар ўзаро 
ҳамкорлигига асосланган интегратив дарсларни илмий-услубий ишлаб чиқиш ва уларнинг 
дидактик потенциали-дан самарали фойдаланишни долзарб педагогик вазифага айлантирди. 
Интегратив дарслар, одатда 2-3 фан ўкитувчилари ҳамкорлигида тайёр-ланади ва дарс 
самарадорлигини ошириш мақсадида ўқув материаллари ижодий топшириқлар кўринишида 
ўқувчиларга аввалдан етказилади.
Дарс мавзуси ва мазмуни ўⱪув мақсадларидан келиб чиққан ҳолда таълим жараёнини 
самарали ўтказишнинг зарурий шакли, формати ва ўзлаштирилган билим, кўникма ва малакани 
баҳолаш тартиби келишилади.
Интегратив дарслар (маъруза, практикум, дарс- тадқиқот, мисол-масалалар ечиш, 
ўтилган бўлим материалларини такрорлаш, ижодий мусоба қалар, дидактик ўйинлар, 
танловлар, «ақлий ҳужум» ва бошⱪалар ) нинг бош мақсади ўкувчи-талабаларни оламнинг 
таркибий қисмлари орасидаги узвий боғлиқликни чуⱪурроⱪ ҳис этиш ва уларни ўзаро мантиқан 
боғланган бир яхлит тизим сифатида онгли қабул қилишга ўргатишдир. 
Қуйида физикани интегратив дарслар кўринишида ўқитишда қўллаш мумкин бўлган 
астрономия, математика, информатика, кимё ва биология фанларига доир умумий 
тушунчаларга мисоллар келтирилган.