Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

25-§. LAMPOCHKADAGI TOKNING QUVVATI VA
SARFLANGAN ENERGIYANI ANIQLASH
(qo‘shimcha shug‘ullanish uchun laboratoriya ishi)
Kerakli jihozlar: tok manbayi, taglikka o‘rnatilgan
lampochka, ampermetr, volt-
metr, kalit, ulovchi simlar.
Ishni bajarish tartibi
1. Tok manbayi, lampochka, ampermetr, volt-
metr va kalitdan iborat zanjirni yig‘ing (84-rasm).
2. Yig‘ilgan elektr zanjirning sxemasini chizing.
3. Kalitni ulang va sekundomer tugmasini bosib,
uni yurgazing.
4. Ampermetr va voltmetr ko‘rsatkichlarini aniq-
lang va jadvalga yozing.
84-rasm
25-§. Lampochkadagi tokning quvvati va sarflangan energiyani aniqlash
U
P
1
 I
1 
=
;
U
P
2
 I
2 
=
;
I
 
= 0,45 A + 0,91 A =1,36 A;
I
1
=             ≈ 0,45 A;
220
 
V
100
 
W
I
2 
=             ≈ 0,91 A;
220
 
V
200
 
W
I
 
=
 
I
1
 
+
 
I
2
 
;
 I
1
U
R
1
 
=
;
 I
2
U
R
2
 
=
;
 I
U
R =
.
0,91
 
A
220
 
V
 
R
2
 
=             ≈ 242 Ω;
R
1
 
=             ≈ 489 Ω;
0,45
 
A
220
 
V
R
 
 
=    
 
 
         ≈ 162 Ω.
1,36
 
A
220
 
V

---

70
5.  P
 
=
 
IU formula bilan lampochkadagi tokning quvvatini hisoblang
va jadvalga yozing.
6. Kalitni uzing va ayni vaqtda sekundomer tugmasini bosib, uni
to‘xtating. Lampochkaning qancha vaqt yonib turgan t vaqtini jadvalga
yozing.
7.  W
 
=
 
IU
 
t formula yordamida sarflangan elektr energiya miqdorini
hisoblang. Natijani jadvalga yozing.
8. Tajribani 3 marta takrorlang. Natijalarni jadvalga yozing.
9. P
o‘rt 
= (P
1
+P
2 
+P
3
)/3 ifoda orqali lampochkaning o‘rtacha quvvatini
hisoblang. Olingan natijani lampochkaga yozilgan quvvat bilan taqqoslang.
10. Natijalarni tahlil qiling va xulosa chiqaring.
8-jadval
¹
I, A
U, V
P, W
P
o‘rt
, W
t, s
W, W
⋅
s
1
2
3
1. Elektr tokining bajargan ishi qanday ifodalanadi?
2. Iste’molchi tomonidan sarflangan elektr energiya W tokning bajargan ishi A ga teng
deyish mumkinmi?
3. Xonadonda elektr energiya sarfini kamaytirish uchun qanday choralar ko‘rish kerak?