Fizika va kimyo

ΔH=ΔU+PΔV

o‘lchov birligi J/mol.

Demak, Q_r= N₂– N₁=ΔN,

doimiy bosimda borayotgan jarayonning issiqlik effekti sistema issiqlik saqlamining(entalpiya) o‘zgarishiga tengligini ko‘rsatadi.

Entalpiya – bu ham energiyaning bir turi, aniqrog‘i sistema energiyasidir; u tashqi muhit bilan ham modda almashinuvida, ham energiya almashinuvida bo‘ladi. Sistema energiyasini birinchi bo‘lib 1872 yilda Gibbs issiqlik funksiyasi (issiqlik saqlami), keyinchalik Kamerling-Onnes(1909) entalpiya deb atadi. Grekcha enthalpo-isitaman degan ma’noni anglatadi.

Entalpiya – termodinamik sistema energiyasini to‘liq xarakterlaydi, uni ochiq hamda yopiq sistemalar uchun ham qo‘llash mumkin. U ichki energiyaning barcha xossalarini o‘zida namoyon qiladi va sistemaning ichki energiyasi va hajmga bog‘liq bo‘lgan tashqi energiyaning (potensial energiya) yig‘indisiga tengdir.

Kimyoda ko‘pincha reaksiyalar ochiq idishda olib boriladi. SHuning uchun bosim doimiyligidagi (R=const) jarayon, hajm doimiyligidagi (V=const) jarayonlarga nisbatan ko‘proq uchraydi.

Ma’lumki, kimyoviy reaksiyalar, fizikaviy jarayonlar issiqlik ajralishi yoki yutilishi bilan boradi.

O‘zgarmas xajm yoki o‘zgarmas bosimda borayotgan qaytmas jarayonlarda doimiy haroratda ajralib chiqqan yoki yutilgan issiqlikning maksimal miqdori shu jarayonning issiklik effekti deyiladi.

Issiqlik va ish (Q, A) – energiyaning sistemadan tashqi muhitga berilishi va aksincha, energiyaning tashqi muhitdan sistemaga uzatilishi issiqlik va ish ko‘rinishida sodir bo‘ladi.

Agar ikkita har xil haroratli yopiq sistema bir-biriga tegizilsa, ma’lum vaqtdan so‘ng ikkala qismdagi gaz molekulalarining energiyasi tenglashadi, T₁=T₂ bo‘lib qoladi.

Molekulalarning tartibsiz harakati natijasida energiyaning sistemaning bir qismidan ikkinchi qismiga berilishi issiqlik deb ataladi.

Barcha termodinamik funksiyalar holat funksiyasi bo‘la olmaydi. Issiqlik jarayonga bog‘liq va u holat funksiyasi emas. Issiqlik jarayonni olib borish yo‘liga bog‘liq bo‘lib, jarayon funksiyasidir.

Termodinamikada tashqi muhitdan sistemaga berilgan issiqlik musbat(+), sistema tashqi muhitga bergan issiqlik manfiy(–) qiymatli bo‘ladi. Issiqlikning o‘lchov birligi – joul(J).