Fizika va kimyo

Ishning mohiyatini tushunish uchun ishqalanishsiz harakatlanadigan porshen bor deb faraz qilamiz.

Gazning bosimi - R_ichki

Tashqi bosim - R_tashqi

Gazning porshenga beradigan bosim kuchini musbat deb qabul qilamiz:

+P_ichki •S, S – porshen yuzasi.

Tashqi bosim kuchini manfiy desak:

–P_tashqi•S bo‘ladi.

Agar R_tashqi < R_ichki bo‘lsa, porshenni tashqariga itaradigan kuch katta bo‘ladi va u dx masofaga siljiydi. Unda porshen bajargan ish

R_tashqi•S•dx ga teng bo‘ladi, chunki fizikada ish

dA=–F•dx edi.

Demak, A=P_tashqi•S•dx gaz bajargan ish

S•dx=dV ni beradi.(gaz hajmining o‘zgarishi). Bundan sistemaning tashqi muhitga nisbatan bajargan ishi

dA=P_tashqi•dV ligi kelib chiqadi.

Tashqi muhitning sistemaga nisbatan bajargan ishi teskari ishora bilan olingan xuddi shu qiymatga teng:

dA=–P_tashqi•dV

Agar R_tashqi =0 bo‘lsa, gaz kengayish ishini bajarmaydi.

Agar gaz xajmi V₁ dan V₂ga kengaysa

W= R_tashqi •ΔV bo‘ladi

Demak, ish sistema energiyasining tashqi muhitga berilishi bo‘lib, uning miqdori berilgan energiya miqdoridir. Ish ham holat funksiyasi emas. Jarayon bosib o‘tgan yo‘liga bog‘liq. O‘lchov birligi Joul, KJoul.