Физика ва электроника асослари

1.3. Dielektrikning mutlaq o‘tkazuvchanlik birligi

Kondensatorning har bir plastinkasining yuzasi S = 1 m² va plastinkalar orasidagi masofa d=1 m bo‘lganida sig‘im 1 faradaga teng bo‘ladi.
Tekis plastinkali kondensator sig‘imi quyidagi formula yordamida topiladi:
ε⋅ S
С = d
bunda o‘tkazuvchanlik:
С ⋅ d
ε= ,
S
F 1 F ⋅1 m
1 = . m 1 m²

1.4. Magnit maydoni oqimining birligi

Magnit maydoni oqimi F bilan, oqim birlashuvi esa ϕ bilan belgilanadi. Uning o‘lchov birligi volt-sekund yoki veber bilan ifodalanadi.
Veber – bu shunday magnit oqimiki 1 sek vaqt ichida g‘altakdagi EYuKni 1 v bo‘lishiga aytiladi.
∆ϕ
Faradey-Maksvell qonuniga muvofiq E_i = − , ∆t
bu yerda, E_i – berk konturdagi elektr yurituvchi kuch;
∆ϕ – g‘altakda magnit maydoni oqimining ∆t vaqt ichida tutilib qolishi.
∆ϕ= −E_i ⋅ ∆t ;
1 vb =1 v ⋅1 sek =1 v ⋅ sek.
Har bir alohida o‘ram uchun magnit maydoni oqimi Ф va uning tutilishi ϕ bir biriga mos tushadi.
O‘ramlar soni w bo‘lgan solenoid kesim yuzidan Ф magnit maydoni oqimi o‘tganida, uning tutilishi quyidagicha topiladi:
ϕ= w ⋅Ф .

1.5. Magnit induksiya birligi

Magnit induksiya birligi B bilan belgilanib, tesla da o‘lchanadi. Tesla shunday magnit maydonki, magnit oqimi Ф va uning yuzasi S bir metr kvadrat perpendikulyar yo‘nalgan maydon oqimi 1 veberga teng bo‘lishiga aytiladi.
Ф
В = ,
S
1 vb vb 1 тl = =1 .
1 m² m²
Magnit maydonining kuchlanganlik birligi –amper/metr.
Ta’sir etadigan tok kuchi 4 π⋅a ga teng va tokli o‘tkazgichgacha bo‘lgan masofa r=2 m bo‘lganida 1 a/m ga teng magnit maydon kuchlanganligi hosil bo‘ladi:
I
H = ,
2π⋅ r
a 4π⋅ a
I = . m 2π⋅ 2m