|
Tadqiqotning anketa usuli. Bu holda tadqiqotchi o‘quvchi va o'qituvchilarga savollarni yozma ravishda berib, ularga javoblami ham yozina (arzda oladi. Bu usulning ijobiy tomoni shundaki, oz vaqt ichida ko'pehilik bilan muloqot qilish mumkin. Anketa ■ onllai пн Inzishda qnyidagilarni hisobga olish taklif qilinadi:
I '..null,и l)( hi(| .bakld.i berilib, javoblarning variantlari oldindan .nnql.nmi.ndi < > qnv। hil.ii va o'qituvi hilar javoblarni ii . I.и i \i ihl.ip.iii .hakld.i b.ivon qilih vozib bcrishadi.
’ Savollarning javoblari oldindan dasturlab qoyiladi. Anketa- ga javob beruvchilar taklif qilingan javoblarning variantlarini o'zlari to‘g'ri deb hisoblaganini ostiga chizib yoki belgilab qo'yishadi.
1. Javob beruvchilar taklif qilingan javoblarning variantlaridan tashqari o’zlarining o'y fikrlarini yozib berish huquqigaega.
Ankeiada taklif qilingan savollar ixcham va tushunarli bo‘lishi kerak .Iavoblarning variantlari oldindan aniqlab olinib, ulami giiiiilil.il bii'yicha nalijasmi ehiqarish mumkin.Tuzilgan anketani и qiinvi hil.iip,। voki o'qnvi hilarning ayriinlariga taklif qilib, kerakli fii/aiinalai in ku iip.andau keyinp.ina ko‘pchilikka tarqatish mumkin.
Ug'or l>n>lcs\oi <> qiiitw hilarning pedago^jj^^tajrihanini o‘rga- nish. I’edagogik tajiiha o'oitish va tafbiyalashnihgj^maliyotini tushuntiradi. Unga ayrim ilgvor ’professor-o‘qituvdftfeing yoki tarbiyachining ish tajribasidan tortib, kafedraning yoki pedagogik jamoaning ham ish tajribasi qo'shiladi. Alohida o'qituvchining tajribasi uning darsiga qatnashish, suhbatlashish va ilmiy-metodik jumallarda chop etilgan maqolalarini o‘qish orqali o‘rganiladi.
Ilmiy-metodik seminarlarga, konferensiyalarga, pedagogik o‘qishlarga qatnashish va maqolalami turli jumallarda chop etish bir qancha o‘qituvchilaming tajribasini o‘rganishga, tadqiqotchilar- ning olib borayotgan izlanishlari natijalari bilan tanishishga imkon beradi. Bunday yig‘inlarda aytilgan fikrlar va ma’ruzalar orqali o‘qituvchilar o‘z tajribasi bilan boshqalami tanishtiradi va yangiliklami o‘rganishadi.
Pedagogik experiment - o‘qitish, tarbiyalash va rivojlantirish ishini boshqacha aytganda, ta’lim berish samaradorligini oshirish maqsadida o‘tkaziladigan tajriba - sinov ishlaridir. Bunda, tadqi- qotning maqsadiga va qo‘yilgan ilmiy farazga mos, o‘qitish jarayoniga tegishli o'zgartirishlar kiritilib, uning natijalari ilmiy mazmunda tanlanadi.
Amaliyotda pedagogik eksperimentning aniqlovchi, tadqiqiy, o‘qituv va tekshiruv turlari qo‘llaniladi. Aniqlov, pedagogik eksperimentning boshlanishi bo‘lib, uni o‘tkazishda qandaydir bir turli fakt, ko'pchilikka tegishli bo‘lgan kamchilik hisoblanadi. Masalan, fizik tushunchalami o‘zlashtirish holati tekshirilib, ko‘pchilik o‘quvchilarga tegishli bo‘lgan tipik kamchilikning sababi aniqlanadi.
Eksperimentning bu bosqichida ayrim faktlargina aniqlan- masdan, unga teskari ko‘rinishlaming paydo bo‘lish sabablari ham aniqlanadi. Ushbu sabablarga ko‘ra, bunday xatolami paydo bo'lishini oldini olish, agar yo‘l qo‘yilgan bo‘lsa, ulami yo‘qotish yo‘llari aniqlanadi. Bunday ishlar pedagogik eksperimentning izlanuv bosqichida bajariladi.
Pedagogik eksperimentning izlanuv bosqichida o‘qitish jarayonini yaxshilashning turli metodik yo‘Ilari ishlab chiqilib, amaliyotda qo‘llash uchun ilmiy asoslangan va metodik jihatdan eng samaralisi tanlanadi. Tadqiqotchi, o‘qituvchilarga turli ko‘rsatmalami taklif qiladi, ular berilgan takliflami maxsus tanlab olingan eksperimental guruhlarda sinovdan o‘tkazishadi. Ishning natijasiga qarab, taklif qilingan metodik ko‘rsatmalarga aniqlik va tuzatishlar kiritiladi, ayrimlari qaytadan ishlanishi ham mumkin. Natijada, tajribada sinalgan metodik ish tizimi hosil bo‘ladi. Keyingi bosqichlarda pedagogik eksperimentning o'qituv va tekshiruv turlari sinovdan o'tkaziladi. Eksperimentning nomidan ko'rinib turibdiki, bu bosqichlarda avval aniqlangan metodik taklif va tavsiyalar o‘qitish jarayoniga to‘liq kiritiladi va uning natijalari tahlil qilinadi.
Izlanuv va o'qituv eksperimentlari oz sonli o‘quv muassa- salarida o‘tkazilsa, tekshiruv eksperimenti o'tkaziladigan o‘quv yurtlarining soni ancha o‘sishi mumkin. Bu esa eksperiment natijasining obyektivligini va ishonchliligini oshiradi.
Shuni ta’kidlash lozimki, oliy maktab fizika o‘qitish metodikasi o'quvchilarga o‘qitiladigan fizika, matematika, falsafa, pedagogika va psixologiya o‘quv predmetlari bilan bevosita bog‘langan. Jumladan, oliy maktabda o‘qitiladigan fizika kursining asosiy quroli bo‘lib matematika hisoblansa, uni o‘qitishda tayanch bo‘lib, didaktik prinsiplar xizmat qiladi. Ularda o‘qitishning tarixiy va pedagogik tajribalari o‘z aksini topgan bo‘lib, ular oliy maktablarda o‘quvchilami o‘qitishda qo'llanib kelinmoqda, shuning uchun u laming ayrimlari bilan tanishib o'taylik.
Do'stlaringiz bilan baham: |
