Fizika va astronomiya

Radioteleskop ~ elektromagnit to‘lqinlami radiodiapazonda tekshi- rish uchun mo‘ljallangan teleskop.

Reflektor - obyektivi ko'zgu yoki ko‘zgular sistemasidan iborat bo‘lgan teleskop.

Refraktor - obyektiv linzali teleskop. Osmon yoritqichlaridan kelayotgan nurlar refraktor obyektividan sinib o‘tib, uning fokus masofasida tasvir hosil qiladi.

S

Saros - barcha Quyosh va Oy tutilishlari ketma-ketligi takrorlanib turadigan, 18 yillik davr.

Sotnon yo‘li - shimoliy qutbi Veronika sochlari yulduz turkumida bo‘lib, osmonni deyarli katta aylana bo'ylab o‘rab olgan yorug‘ yo‘l; shimoliy yarimsharida eng yorug‘ soha Oqqush yulduz turku- midan boshlanib, janubga ikkita alohida holida cho‘ziladi va bizga ko‘rinmaydigan Janubiy But yulduz turkumida birlashadi.Foton — elektromagnit nurlanish energiyasining minimal miqdorini tashuvchi zarra. Boshqacha qilib aytganda - yorug‘likning kvanti.

X

Xabbl doimiysi - Metagalaktikaning kengayishi natijasida galaktikalarning bir-biridan uzoqlashish tezligi и bilan ular orasi- dagi masofa R ning o‘zaro bog'Ianishi u= Hr dagi proporsionallik koeffitsiyenti: H Xabbl doimiysi km/s-Mps yoki sek'¹ larda o‘l- chanadi. Uzoqlashish tezligi o‘zgarmas deb olinsa, N'¹ metagalakti­kaning kengayishi boshlangandan buyon o‘tgan vaqtni belgilaydi. Xabbl doimiysining hozir qabul qilingan qiymati 55 dan 140 km/s • Mps. BundaN’¹ Esl«18 mlrd.-yil.