«физика ва астрономия тарихи» ЎҚув фани бўйича таълим технологияси

5- мавзу: Потенциал ва нопотенциал кучлар учун Лагранж тенгламалари
Ушбу маърузада стационгар ва ностационар потенциал кучлар учун Лагранж функциялари ва Лагранж тенгламалари келтириладию Шунингдек декарт координаталаридан умумлашган координаталарга ўтишда Лагранж тенгламаларини ва функцияларинги кўриниши берилади.Диссипатив кучлар учун Лагранж тенгламалари берилади. Тўла энергия умумлашган координаьаларда берилади ва у таҳлил қилинади.
2- бўлим. Классик механикада сақланиш қонунлари.
Динамика. Қаттиқ жисмлар


6-мавзу: Лагранж формализм ива унинг Ньютон механикасидан фарқи


Лагранж методи
Классик системанинг ҳаракат тенгламасини тузиш учун биринчи галда конкрет қўйилган масала учун L- Лагранж функциясини билиш керак бўлади. Лагранж функциясига таянган ҳолда механик система учун Лагранж тенгламасини олиш методи ва ҳосил бўлган ҳаракат тенгламаларни таҳлил қилиш Лаганж формализми дейилади. Лагранж методи стандарт метод ҳисобланиб, бундай қоидага амал қилган ҳолда исталган механик системани ҳаракат тенгламаларини тузиш учун кетма-кет операциялар бажариш мумкин бўлади. Бундай формаллаштиришни ҳатто квант- механик системалар ва электр майдонларга ҳам қўллаш мумкин.
Физик масалаларни математик тилга Лагранж усули билан ўтказиш ва ечиш муҳим аҳамиятга эга. Лагранж формализми қўллаш билан Ньютон механикаси доирасида ечиш имкониятига эга бўлмаган масалаларни ҳам ечиш имконияти бўлади. Стандартлашган Лагранж методини бошқа соҳаларга тегишли бўлган масалаларни тузиш ва ечишда ҳам қўллаш мумкин.
Шундай қилиб, Лагранж формализми универсал методлардан бири бўлиб, унинг асосида Лагранж тенгламаларини тузиш ва ечиш ётади. Ушбу метод физиканинг бошқа бўлимларини классик механика билан боғланишига ҳам йўл очади.


7- мавзу: Cақланиш қонунлари ва Лагранж тенгламалари
Ушбу мавзуда Асосий эътибор фазо ва вақтнинг симметрик хоссаларидан фойдаланган ҳолда механик система ҳолатини аниқловчи Лаграж функцияси бериб унинг асосида энергия, импульс ва импульс моментини сақланиш қоунлари келтирилиб чиқарилади , таҳлил қилинади ва Ньютон механикасида акс этган сақланиш қонунлари билан қиёсланади. Сақланиш қонунларини лагранж кўринишидаги тенгламалари келтирилади.