Физика тайёрлади: ф м. ф н., доц. Насиров Т. З

Tokning solishtirma issiqlik quvvati deb birlik vaqtda birlik hajmdan ajralib hiquvchi issiqlik miqdiriga aytiladi:

Videman-Frants qonuni

λ issiqlik o’tkazuvchanlikning γ solishtirma o’tkazuvchanlikka nisbati bir hil temperaturada barcha metallar uchun bir hil bo’ladi va temperaturaga proportsional ravishda oshadi
Kvant nazariyasiga asosan (Lorents bo’yicha)
Klassik nazariyaga asosan (Videman-Frants bo’yiha)

Gazlarda elektr kuchi

Elektr tokining ionlashgan gazdan o’tishi gaz razryadi deb ataladi.
Faqat tashqi ionizatorlar ta’sirida mavjud bo’ladigan razryad mustaqil bo’lmagan gaz razryagi deyiladi.
Tashqi ionizator ta’siri tugagandan keyin ham saqlanib qoladigan razryad mustaqil gaz razryadi deyiladi.
+
_
V
mA
Ionlanish - isitish natijasida yoki nurlanish (ultrabinafsha, rentgen, radioaktiv va boshqa) ta’sirida atomning musbat zaryadlangan ionlarga va elektronlarga parchalanish jarayoni.
Rekombinatsiya deb – ionlanishga teskari jarayonga aytiladi: musbat va manfiy ionlar, musbat ionlar va elektronlar uchrashganlarida o’zaro qo’shiladilar va neytral atom va molekylalarni hosil qiladilar.
GAZLARNING O’TKAZUVCHANLIGI
Gazlarda elektr tashuvchi bo’lib elektronlar, musbat va manfiy ionlar xizmat qiladi.
Ionlanish energiyasi – molekyla (atom) dan bitta elektronni urib chiqarish uchun sarf bo’ladigan energiya.

Gaz razryadining volt-amper xarakteristikasi

BC bo’lakka to’g’ri keluvchi tok to’yingan tok deyiladi va uning qiymati ionizator quvvati bilan aniqlanadi.

OA bo’lakda Om qonuni bajariladi.

AB bo’lakda tok kuchining o’sishi sekinlashadi.

BC bo’lakda tokning o’sishi butunlay toxtaydi.

Mustaqil bo’lmagan
razryad
Mustaqil razryad