Fizik kimyo

To‘yingan bug‘ bosimining temperaturaga bog‘liqligi
2-jadval

O‘lchash tartibi	Manometr ko‘rsatgichlari			Barometrik bosim Pbar., mm s.u.	p=Patm-h.	lgp	t^oC	T, K	1/T10^3	bug‘l, j/mol
	h1	h2	h
1 2 3 4 5 .

p=f (T) va lgp=f (1/T) grafiklari tuziladi, turli temperatura intervallari uchun suyuqlikning molyar bug‘lanish issiqligi _bug‘l hisoblanadi, suyuqlikning atmosfera bosimidagi qaynash temperaturasi aniqlanadi, eng kichik kvadratlar usulida
lgp=A-B/T
tenglama tuziladi va undan suyuqlikning bug‘lanish issiqligi hisoblanadi.
Tajriba yakunida o‘lchash xatoliklari baholanadi.
Hisoblash tenglamalari: _bug‘l= (1);
lgp=A-B/T (2),
bu yerda A=const/2,303;
B= _bug‘l/2,303R= _bug‘l /19,15; R=8,314 J/(mol∙K).

Nazorat savollar.
1. Elektron konfuguratsiya. Pog’ona, pog’onacha, orbital, elektron har biriga ta’rif bering .
2.Atomni hosil qilgan zarrachalar har biriga izoh bering, yozma misol keltiring.
3.Moddaning agregat holati: Qattiq holati, gaz holati, suyuq gaz va plazma tushuntiring.
3. Labaratoriya
Mavzu: Suyuqliklarning Sirt tarangligini o’rganish va termodinamik parametrlarini hisoblash.

3-Amaliy ish. 1-Tajriba. Ishning maqsadi: Sirt tarangligi va uni aniqlash usullari.

Moddaning suyuq holati istalgan bosm va haroratda muayyan hajmni egallashi bilan gaz holatidan farq qiladi, yani bosm va harorat o’zgarganda suyuqlikning hajmi deyarli o’zgarmaydi. Moddalar suyuq holatda oquvchan bo’ladi va qanday idishga solinsa shu idishning shaklini oladi. Suyuqliklar siqilishga ham tortilishga ham qarshilik qiladi. Ularning molekulalari fazoda ma’lum tartibda joylashishga harakat qiladi. Suyuqlik molekulalari orasida o’zaro tortishuv kuchlari ta’sir etib turadi. Suyuqlik ichidagi molekula hamma tomondan boshqa molekulalar bilan qurshab olganligi sababli unga ta’sir etadigan tortishuv kuchlari o’zaro muvozanatlashgan bo’ladi. Suyuqlik sirtidagi molekulalarga esa faqat pastki va yon tomondan tortishuv kuchlari ta’sir qiladi. Suyuqlikka tashqaridan ta’sir etuvchi kuchlar esa, tortishuv kuchlariga nisbatan juda kichik bo’lgandek bo’ladi. Shu sababli har qanday suyuqlik o’z sirtini kichraytirishga intiladi. Suyuqlik tomchisining shar shaklida bo’lishiga sabab ham shudir. Chunki sharning sirti berilgan hajmda eng kichik bo’ladi. Suyuqlik sirtini oshirish uchun tashqaridan ish sarflash kerak, ya’ni uning sirt taranglik kuchini yengish kerak. Sirt taranglik grekcha “Sigma” harfi bilan belgilanadi. Suyuqliklarning sirt tarangligi suyuqlikning tabiatiga va haroratga bog’liq bo’ladi.