Fizik kimyo” fanidan “Elektrolit eritmalarining elektr o‘tkazuvchanligi” mavzusidagi reja: kirish. Asosiy qism

O ‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI


TABIIY FANLAR FAKULTETI
Kimyo kafedrasi kimyo yo‘nalishi 2- kurs 20.64-guruh talabasi
HAKIMJONOVA HILOLAXONNING
“Fizik kimyo” fanidan
“Elektrolit eritmalarining elektr o‘tkazuvchanligi” mavzusidagi


REJA:


KIRISH.
ASOSIY QISM.
I.Bob. Elektr o‘tkazuvchanlik.
I.1 Elеktr o‘tkazuvchanlik. O‘tkazgichlar.
I.2 Solishtirma elеktr o‘tkazuvchanlik.
II Bob. Tajribaviy qism.
II.1 Ekvivalеnt elеktr o‘tkazuvchanlik.
II.2. Kolraush qonuni.
XULOSA.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI.


KIRISH
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoyev 2020-yil 16- oktyabr kuni kimyo sanoatini jadal rivojlantirish, tarmoqqa xorijiy investitsiya va zamonaviy texnologiyalarni jalb qilish masalalari bo‘yicha yig’ilish o‘tkazdi. Bu haqda davlat rahbarining matbuot xizmati xabar bermoqda. Ma’lumki, kimyo sohasi zamonaviy sanoatning “katalizatori” bo‘lib, har qanday ishlab chiqarish negizida kimyovoy jarayonlar yotadi, bu sohasiz iqtisodiyotda taraqqiyot bo‘lmaydi. Yig’ilishda tarmoqdagi kamchiliklarni bartaraf etish va kimyo sanoatini yanada rivojlantirish yuzasidan amalga oshiriladigan chora-tadbirlar muhokama qilindi. Kimyo sanoatida yirik investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun tizimning moliyaviy barqarorligini ta’minlash lozim. Shu bois yig’ilishda “O‘zkimyosanoat” aksiyadorlik jamiyatining moliyaviy ahvolini yaxshilash yuzasidan ko‘rsatmalar berildi. Shu bilan birga sohaga inovatsiyalar umuman joriy qilinmagan, ilm-fan salohiyatidan samarali foydalanilmayotganligi tanqid qilindi. Shuning uchun Koreya-kimyo texnalogiyalari ilmiy-tadqiqot institute (KRICT) bilan hamkorlikda Toshkent kimyo texnologiya ilmiy-tadqiqot instituti negizida ilmiy-tadqiqot, loyihalash va muhandislik, kadrlar tayyorlashga ixtisoslashgan markaz barpo etishni tezlashtirishni zarurligini ta’kidladi. “Fizikaviy kimyo” fani zamonaviy kimyoning nazariy asosini tashkil etadi. Juda ham jadallik bilan rivojlanayotgan ushbu soha kimyo va fizika o‘rtasida chegaraviydir. Fizikaviy kimyo ikkala fanning nazariy va tajribaviy usullaridan hamda o‘zining xususiy usullaridan foydalanib, kimyoviy reaksiyalar va ular bilan birgalikda boruvchi fizikaviy jarayonlar ustida ko‘p qirrali tadqiqotlar o‘tkazadi.
XX asrning boshiga kelib fizikaviy kimyo modda tuzilishi, kimyoviy termodinamika, eritmalar, kimyoviy kinetika va elektrokimyolarni o‘rganuvchi fan sifatida namoyon bo‘ldi. Yangi nazariy usullarning qo‘llanilishi bilan atom, molekula va kristallarning tuzilishini tadqiqot qilish birinchi o‘ringa chiqadi. Ushbu sohada Rezerford tomonidan taklif qilingan atomning yadro tuazilishi (1911-yil) va Bor (1913-yil) tomonidan vodorod atomining birinchi miqdoriy nazariyasining yaratilishi juda katta yutuq bo‘ldi. Kimyoviy bog’ning tabiati va molekulalarning tuzilishini o‘rganish atom tuzilishini bilan birgalikda olib boriladi. 1920-yillarda Kossel va Lyuis kimyoviy bog’ning electron nazariyasini ishlab chiqdilar. 1927-yilda Geytler va London kimyoviy bog’ning kvant mexanik nazariyasini rivojlantirdilar. Keyinchalik atom tuzilishidagi kata kashfiyotlarga asoslanib, kvant mexanikasi va statistik fizikaning nazariy usullarini hamda rentgen, spektroskopiya, mass-spektrometriya, magnit usullari kabi tajribaviy usullarga asoslanib, molekula va kristallarning tuzilishini o‘rganish va kimyoviy bog’ tabiatini tushuntirishda katta yutuqlar qo‘lga kiritildi. Fizikaviy kimyo mustaqil fan bo‘lib, u o‘zining tadqiqot usullariga ega va kimyo-texnologik fanlarning nazariy bazasidir. Fizikaviy kimyoning ishlab chiqarishdagi ahamiyati kata, chunki biror kimyoviy jarayonni amalga oshirishda uning mexanizmini mukammal bilish lozim. Eritmalar “Fizikaviy kimyo” fani tomonidan o‘rganiladigan eng asosiy sistemalardan biri hisoblanadi. Bu sistemalar hayotda va texnikada juda kata ahamiyatga ega, shu sababli ham, fizikaviy kimyo fan sifatida eritmalar nazariyasining yaratilishi natijasida vujudga kelgan. Eritma kamida ikkita moddadan (komponentdan) iborat bo‘ladi, demak, eritma bir necha moddaning aralashmasidir. Lekin har qanday aralashma ham eritma bo‘la olmaydi. “Fizikaviy kimyo” kursining ushbu bo‘limida biz suyuqliklardagi, asosan, suvdagi eritmalarni o‘rganamiz. Suyuqliklar harakatdagi muvozanatning mavjud bo‘lishi bilan tavsiflanadi. Harorat pasayishi bilan bunday agregatlarning barqarorligi ortadi va kristallanish harorati yaqinida suyuqliklar kvazikristall tuzilishga ega bo‘lib qoladi. Suyuqliklar bilan qattiq jismlar orasidagi o‘xshashlik energetik nuqtai-nazardan ham tasdiqlanadi.
Eritmalarning xossalari ularning tarkibiy qismlari tabiatiga hamda miqdoriga ya’ni eritmaning tarkibiga bog’liqligini o‘rganishda termodinamika usulidan foydalaniladi. Har bir suyuq va qattiq jism biror haroratda o‘ziga xos qiymatdagi bug’ bosimiga ega bo‘ladi. Eritmalar bug’ bosimini ko‘rib chiqishda , avval,