Fiskal siyosat, davlat byudjeti va uning taqchilligi режа: Davlatning fiskal siyosati, uning maqsadi va iqtisodiy dastaklari

Ўзбекистон Республикасининг асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари (1990-2015 йй.)

FISKAL SIYOSAT, DAVLAT BYUDJETI VA UNING TAQCHILLIGI

РЕЖА:

1. Davlatning fiskal siyosati, uning maqsadi va iqtisodiy dastaklari

2. Moliyaning mohiyati va vazifalari. Moliya tizimi.

3. Davlat byudjeti va uning taqchilligi

4. Soliqlar, ularning turlari va takomillashtirish vazifalari

Davlat fiskal siyosati – bu davlat byudjeti daromadlari va xarajatlari tarkibiy qismini o’zgartirish orqali milliy iqtisodiyotga ta’sir qilishni anglatadi.

“Fiskal” lotincha “fiscus” so’zidan olingan bo’lib, xazina degan ma’noni bildiradi. Bu o’z navbatida “xazina siyosati” degan tushunchani ham yuzaga keltiradi.

K.Makkonell va S.Bryu

“Fiskal siyosatning asosiy maqsadi, -deb yozishadi ular, ishsizlik va inflyasiyani tugatishdan iboratdir. Tanazzul davrida kun tartibida rag‘batlantiruvchi fiskal siyosat to‘g‘risidagi masala paydo bo‘ladi.

davlat xarajatlarining ko‘payishi (1)

soliqlarning pasayishi

(2)

(1) va (2)ni birga qo‘shib olib borish

Keyns

Iqtisodiyotning siklik rivojlanishi va krizislarni bartaraf etishning asosiy dastagi bu – davlat xarajatlaridir. Keynsning fikricha, uning shakllanishi, tuzulishi va o‘sishi “samarali talab”ga erishishdagi muhim omildir.

Shunday qilib, Keyns davlat monopolistik kapitalislik iqtisodiyotni tartibga solishda yangi moliya nazariyasining ustuvor yo‘nalishini ishlab chiqdi.

Ma’lumki, iqtisodiyot nazariyasi va amaliy hayotda fiskal siyosatning ikkita turi ajratiladi

Diskretsion fiskal siyosat yoki bevosita davlat tomonidan amalga oshiriladigan siyosat

Nediskretsion fiskal siyosat yoki avtomatik ravishda barqarorlashtiruvchi siyosat