Fеrmеr xo’jaliklarining еr va suv rеsuslaridan samarali foydalanishi

Текис кесимларнинг статик моментлари

Текис кесим юзаси F дан (1-расм) ажратилган элементар юзача dF билан шу юзача оғирлик марказидан Ох ўқигача бўлган масофалар кўпайтмаларининг йиғиндиси текис кесимнинг Ох ўқига нисбатан статик моменти дейилади ва Sх деб белгиланади, яъни.

• (1)

• (2)

• 1-расм

• Ўкларга нисбатан статик моментлар, яъни Sx ва Sy лар [мм3, см3...] ўлчанади.
• Агар шаклнинг оғирлик марказининг координаталари маълум бўлса, унинг статик моментлари қуйидаги формулалар ёрдамида топилади.

• (3)

• Xc, Yc - оғирлик марказининг координаталари.
• Бу формуладан кўриниб турибдики шаклни оғирлик марказидан ўтувчи ўқларга нисбатан статик моментлари нолга тенг бўлади.

Sx=0 Sy=0

Sx=0 Sy=0

• 2-расм

• Cтатик моментларни ишораси мусбат, манфий ва нолга тенг бўлиши мумкин.
• Агар мураккаб кесим берилган бўлса, у холда бу кесимнинг оғирлик маркази бир канча оддий шаклларга бўлиниб аникланади, яъни

• x1

• X2

• x3

• y1

• y2

• y3

• Y

• X

• 0

• (4)

• Текис шаклларнинг инерция моментлари
• Текис кесимнинг инерция моменти I харфи билан белгиланиб, унинг остига ўқ ишораси кўйилади, яъни Ix, Iy, Ixy, Ir деб белгиланади.

• 3-расм

• Қуйидаги катталиклар текис кесимларнинг инерция моментларини ифодалайди.

• - текис кесимнинг у ўқига нисбатан инерция моменти;

• - текис кесимнинг х ўқига нисбатан инерция моменти;

• - текис кесимниг марказдан кочирма инерция моменти;

• - текис кесимнинг қутб инерция моменти.

• (5)

• Инерция моментлар [мм4, см4...] ўлчанади.
• Марказдан қочирма инерция момент, мусбат манфий ва нолга тенг бўлиши мумкин. Қолган инерция моментлари мусбат қийматга эга бўлади.
• Қутб инерция моменти билан ўқларга нисбатан олинган инерция моментлар орасида қуйидагича боғланиш мавжуд.
• Расмдан тўғри бурчакли учбурчак ҳосил бўлгани кўриниб турибдики, яъни бу учбурчакнинг томонларини Пифагор теоремаси орқали боғлаш мумкинлигини биламиз.

• Шунга асосан:

• (6)

• Бу олинган натижадан кўринадики қутб инерция моменти ўқларга нисбатан олинган инерция моментларининг йиғиндисига тенг экан.
•