Фарпи итж, нтж ферПИ, 2021, T. 25, №3

Karbonat angidrid СО₂ gazi ostida payvandlashda elektrod metalining sochrashini kamaytirish usullari.
Andijon mashinasozlik instituti.
Katta o`qituvchi. Abdulhakimov Shavkatbek Abdullayevich.
Karbonat angidrid СО<sub>2</sub> gazi ostida payvandlashda elektrod metalining sochrashi bu usulning asosiy kamchiliklaridan biri hisoblanadi. Metalning sochrashi elektrod simining ortiqcha sarf bo`lishiga, metall, elektrod uzatuvchi mexanizm(gorelkasi) va yig`ish payvandlash moslamalari detallari yuzalarining sochramalr bilan ifloslanishiga olib keladi.
Bularning bari payvandlash materiallarining ortiqcha sarfi va metal sochramalarini tozalashga ketgan ortiqcha mexnatlar evaziga payvandlash ishlarining tannarxini ortishiga olib keladi.
Sochrashlarning asosiy sababi quyidagilar hisoblanadi:

• 
  Elektrod metali tomchisining yoy kuchlanishi kattaligi hisobiga kattalashuvi;
  
• 
  Payvandlash jarayonining yetarli darajada turg`un emasligi;
  
• 
  Qisqa tutashuvning boshlang`ich davrida metal tomchilarini payvandlash zonasidan itarib chiqaruvchi reaktiv kuchlar mavjudligi;
  
• 
  Metal tomchisi va payvand vannasida erigan metalni portlashsimon sochrashiga sabab bo`luvchi uzluksiz gaz ajralib chiqishi;
  
• 
  Payvandlash vannasiga elektrod tomchilarini o`tishida qisqa tutashuv hisobiga suyuq metal bog`ining uzilishida hosil bo`ladigan gaz dinamik kuchlar;
  

Hozirda bu muammo, sochrashlarni kamaytirish dolzarb masala bo`lib, O`zbekistonning avtomobil ishlab chiqarish zavodlarida va ularga turli butlovchi qismlar yetkazib beruvchi korhonalarda karbonat angidrid СО₂ gazi ostida payvandlab ishlab chiqarilayotgan maxsulot sifatiga salbiy ta’sir ko`rsatib kelmoqda.
Quyida bu usulda payvandlashda metal sochrashlarini kamaytirishning bir necha usullari yoritilgan.
Metal sochramalarini kamaytirishni usullarini ikki yo`nalishga ajratish mumkin: