7-ma`ruza. Tabiiy gazni tozalash. Gaz quritishning absorbsion, adsorbsion va fizik usullari

7-ma`ruza. Tabiiy gazni tozalash. Gaz quritishning absorbsion, adsorbsion va fizik usullari.

• Gazlarni changdan tozalash
• Tabiiy gazga qayta ishlov berish
• Yonilg‘i gazlarni quritish usullari
• Gazni Absorbsiyaviy usulda quritish.

Gazlarni changdan tozalash

• Tabiiy va sun’iy gazlarni foydalanishga tayѐrlashda ularni tarkibi davlat standartlari tomonidan qo‘yilgan talablariga javob berishi kerak. Er ostidan qazib olingan tabiiy gazlar asosan metan gazdan iborat bo‘lib ular ancha kam qayta ishlashni talab qiladi. Ular asosan changdan va oltin gugurtdan tozalanadi, hamda odorizatsiyalanadi.
• Neftni yo‘ldosh gazlarni tarkibida anchagina og‘ir parafinli uglevodorodlar va namlik bo‘ladi va qayta ishlash natijasida quruq uglevodorod gaz olinadi, tarkibida asosan metan gazi bo‘ladi.

• Suyuq va qattiq ѐqilg‘idan ishlab chiqargan ѐnuvchi mahsulot tarkibida suv, benzin, kerosin va suv bug‘lari bo‘lishi mumkin. Sun’iy gazlar tarkibida bulardan tashqari zaharli moddalar ham kiradi. Gazni kommunal-maishiy iste’molchilariga berishdan oldin quyidagi jaraѐnlardan o‘tishi zarur bo‘ladi:
• gazni sovutib, bug‘larni suyuqlikka aylantirib, ѐg‘lar, tomchilar va suv
• bug‘laridan ajratish;
• gazlarni changlardan tozalash;
• gazdan ammiak, benzol va naftalinlardan ajratish; gazlarga hid berish.

• Gazlarni changlardan tozalash. Qattiq ѐqilg‘ilardan olinaѐtgan gazlarda changlar ko‘p miqdorda bo‘lishi mumkin. Gazlarni changlardan tozalash uchun ikki turli uskunalardan foydalanish mumkin: quruq va namli (ho‘l). Quruq tozalovchi asboblardan keng foydalaniladi. Ular changni chukindirgich siklonla va elektr filtrlar. Kam miqdorda bulgan gazlarni tozalash uchun aktivlashtirigan ko‘mir bilan to‘ldirilgan filtrlardan foydalansa xam bo‘ladi.
• CHo‘ktirish apparatlarida (separatorlar) xarakatlanaѐtgan gazning tezligi keskin pasaytiriladi, natijada gazda bo‘lgan changlar og‘irlik kuchi ta’sirida apparatning tagida yig‘iladi. SHu maqsadda siklonlar ham ishlatiladi. Silindr simon apparat ichida aylanib xarakat qilaѐtgan gazni changlari siklonning ichki devoriga urilib apparatning pastki qismiga tushib, yig‘iladi.