Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Davolash.
Agar modda ortiqcha bo’lib, issiq bo’lsa, bo’shatish tadbiri 
ishlatiladi va chahorrag tomiridan qon olinadi. Dastlabki paytida sovutuvchi va 
burishtirish quvvatiga ega bo’lgan og’iz chayiladigan dorilar bilan, masalan: gul 
suvi, qatiq, mirta suvi, burishtiruvchi sovuqlik o’simliklar barglarining suvlari, 
anor gulining qaynatmasi, bargizub suvi, dub yog’ochi ivitilgan suv va semizo’t 
shirasi bilan davolanadi. Undan keyin yetilmagan zaytun yog’i va mastaki 
daraxtining yog’i bilan hamda har uqiyasiga uch dirham mastaki solingan mirta 
yog’i bilan, yoki sunbul, quruq gul va mastaki solib qaynatilgan gul yog’i bilan 
og’iz chayiladi. Mastaki daraxti yog’ining, ayniqsa yangisining, tish milki 
shishlarining og’riqlarini to’xtatishda ajoyib quvvati bor. Bu yog’ shishlarni 
ketkazadi va milkni dag’al qilmaydi. U ayniqsa og’riq vaqtida yaxshi foyda 
qiladi. Undan keyin qo’l gulsapsar ildizining shirasi kabi dorilar ishlatiladi, u 
qonni oqizib og’riqni tinchitadi. Yoki zaytun bargining shirasi, yo uzum sharobi 
quyqasi, yo gazago’t shirasi, yoki saqich daraxti urug’ining o’z bargi bilan 
qo’shib suvda qaynatilgan yog’i, yoki uzunchoq aristoloxiya qaynatmasi 
ishlatiladi. 
Agar issiq shish chuqur o’rnashgan bo’lib, borulis deb ataladigan va dorilar 
bilan tarqalmaydigan, balki yiring oladigan shish bo’lsa ko’pincha tig’ 
ishlatishga to’g’ri keladi. Ba'zan u shishning moddasi yangi et undirishga olib 
keladi. Issiq shish yiringlasa, unga bir necha kungacha zangor va mozi, yoki 
sirka bilan ezilgan mis to’poli, yoki suriy deb ataladigan qizil zokning 
kuydirilganini mozi bilan qo’shib ishlatiladi. 
Tish milki doimo ko’pchib, shishib tuzalmasa, dog’lash lozim bo’ladi. 
Dog’lashning eng yaxshisi qaynayotgan zaytun yog’ini surma cho’piga o’ralgan 
yungga shimdirib olib, to milk puchayib oqargunicha bir necha marta 

---

240 
ishlatishdir. Agar tish milkining shishi ortiqcha rutubatdan bo’lsa, dastlab 
issiqlik yog’lar,asal, zaytun yog’i va qaynatib quyul-tirilgan meva shiralari bilan 
og’iz chayiladi. Keyin ko’p marta es-latib o’tilgan shimdiruvchi dorilar 
ishlatiladi. 
Qonovchi milk 
Bunga kuydirib sirka bilan o’chirilgan achchiqtoshga ikki barobar osh tuzi, bir 
yarim barobar qizil zokni qo’shib sepilsa, foyda qiladi. Shunga o’xshash tarvix 
deb ataladigan baliqning tuzlanganini cho’g’ga aylangunicha kuydirib, kulidan 
bir bo’lak, quritilgan guldan ikki bo’lak, shuningdek mirta va kuydirilgan 
yasmiqning har biridan bir bo’lak, tatim va qizil zokdan ikki bo’lak, qora chayir 
gulidan uch bo’lak olib aralashtirib ishlatiladi.