Farmokognoziya oxiri p65

Dorivor preparatlari.
Anabazin gidroxlorid 0,003 g li tabletka
holida chiqariladi.
TARKIBIDA XINOLIZIDIN HOSILASIGA KIRUVCHI
ALKALOIDLAR BO‘LGAN DORIVOR O‘SIMLIKLAR
AFSONAK (TERMOPSIS) YERUSTKI QISMI VA URUG‘I —
HERBA ET SEMINA THERMOPSIDIS
O‘simlikning nomi.
Nishtarsimon (lansetsimon) afsonak
(termopsis) — Thermopsis lanceolata R.Br., ketma-ket gulli af-
sonak (termopsis) — Thermopsis alterniflora Rgl. et Schmalch.,
Turkiston afsonagi (termopsisi) — Thermopsis turkestanica
Gand., dukkakdoshlar — Fabaceae oilasiga kiradi (35-rangli
rasm).
Nishtarsimon (lansetsimon) afsonak (termopsis)
ko‘p yil-
lik, bo‘yi 10—40 sm ga yetadigan o‘t o‘simlik. lldizpoyasi uzun,
kam ildizli bo‘lib, undan tik o‘suvchi, shoxlanmagan yoki kam

---

172
shoxlangan bir nechta poya o‘sib chiqadi. Bargi panjasimon
uch plastinkali bo‘lib, qisqa bandi bilan poyada ketma-ket o‘r-
nashgan. Gullari sariq, shingilga to‘plangan, kapalakguldoshlar-
ga xos tuzilgan. Mevasi — cho‘ziq, pishganda ochiladigan dukkak.
Iyun-iyul oylarida gullaydi, mevasi avgust-sentabrda pishadi.
Turkiston afsonagi (termopsisi) nishtarsimon afsonakdan
bo‘yining balandligi, sershoxligi, bargining tor lansetsimon
bo‘lishi, mevasining yoysimon bir tomonga qayrilganligi bilan
farq qiladi. Turkiston termopsisining mevasi mayda tuklar bilan
(oddiy ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydi), lansetsimon termopsisniki
esa uzun tuklar bilan qoplangan.
Ketma-ket gulli afsonak barglarini cho‘ziq-elliðssimon,
yondosh barglarini va gullarini yirik hamda mevalarini cho‘ziq-
elliðssimon bo‘lishi va uni yuqori qismida uzun, ingichka holda
onalik ustunchasini saqlanib qolishi bilan afsonakni boshqa
turlaridan farq qiladi. Afsonakning bu turi ham yirik (poyasining
balandligi 50—70 sm) va serbargli. Barglari to‘q yashil rangli.
May-iyun oylarida gullaydi, mevasi iyun-iyulda yetiladi.
Afsonakning hamma turlari zaharli o‘simlikdir!