Farmokognoziya oxiri p65

Dorivor preparatlari.
Damlama. Mahsulot ter haydovchi
va ko‘krak kasalliklarida ishlatiladigan yig‘ma-choylar tarki-
biga kiradi.
TARKIBIDA SESKVITERPENLAR BO‘LGAN EFIR MOYLAR
VA DORIVOR O‘SIMLIKLAR
Bu guruhga kiradigan dorivor o‘simliklarning efir moylari
tarkibida, asosan, farnezol, kadinen, kalamen, gvayen, azu-
lenlar, betulen, betulenol, santonin, alantolakton va boshqa
birikmalar bor.
TARKIBIDA SIKLIK SESKVITERPENLAR BO‘LGAN EFIR
MOYLAR VA DORIVOR O‘SIMLIKLAR
ANDIZ ILDIZPOYASI VA ILDIZI – RHIZOMATA ET
RADICES INULAE
O‘simlikning nomi.
Qora andiz — Inula helenium L., ast-
radoshlar — Asteraceae (murakkabguldoshlar — Compositae)
oilasiga kiradi (28-rangli rasm).

---

140
Ko‘p yillik, bo‘yi 100—150 sm bo‘lgan o‘t o‘simlik. Poyasi
bitta yoki bir nechta, tik o‘suvchi, sertuk, yuqori qismi shox-
langan. Ildizoldi bargi uzun bandli, yirik (barg plastinkasi 50 sm
gacha bo‘ladi), elliðssimon yoki cho‘ziq tuxumsimon, o‘tkir
uchli, asos qismi tomon toraya boradi. Poyadagi barglari may-
daroq, cho‘ziq tuxumsimon, poyaning yuqori qismiga chiqqani
sari kichraya boradi. Barg plastinkasi tishsimon qirrali, yuqori
tomoni siyrak va qattiq tukli, pastki tomoni esa yumshoq, sertuk.
Poyaning yuqori qismidagi barglari bandsiz, pastdagilari esa qisqa
bandi bilan poyada ketma-ket o‘rnashgan. Gullari tillarangda
bo‘lib, savatchaga to‘plangan. Savatchalar poya va shoxchalarning
yuqori qismida qalqonsimon yoki shingilsimon gul to‘plamini
tashkil etadi. Savatchaning o‘rama barglari cherepitsaga o‘xshab
joylashgan. Bargchalari tuxumsimon, qayrilgan va juda ko‘p
tuklar bilan qoplangan. Savatcha chetidagi gullari sariq, tilsi-
mon, o‘rtadagilari ham sariq, uchma tukli, naychasimon. Gul-
larning kosachabargi tukka aylanib ketgan, tojbargi va otaligi 5
tadan, onalik tuguni bir xonali, pastda joylashgan. Mevasi —
cho‘ziq, to‘rt qirrali, jigarrang yoki qo‘ng‘ir pista.
Iyul oyidan boshlab sentabrgacha gullaydi, mevasi avgust-
oktabr oylarida pishadi.