Farmokognoziya oxiri p65

O‘simlikning hamma qismi zaharli!
Geografik tarqalishi.
Yo‘l yoqalarida, bo‘sh yotgan, aholi
yashaydigan va o‘tloq yerlarda hamda begona o‘t sifatida ekinzor-
lar orasida o‘sadi. Moldova, Ukraina, Belorus, Rossiyaning
Yevropa qismi, Sibir, O‘rta Osiyo va Uzoq Sharqda uchraydi.
Mahsulot Ukraina, Shimoliy Kavkaz, Kuybishev va Voronej
viloyatlarida tayyorlanadi.
Ukraina va Krasnodar o‘lkasida o‘stiriladi.
Tibbiyotda qora mingdevona bilan bir qatorda dala ming-
devonasi Hyoscyamus bohemicus F. W.Schmidt. (Hyoscyamus
agrestis Kit.) ni ishlatishga ruxsat etiladi. Dala mingdevonasi
poyasining shoxlanmasligi, poyadagi barglarning kam o‘yilgan-
ligi, ildizoldi to‘pbarglari yo‘qligi bilan qora mingdevonadan farq
qiladi.
Mahsulot tayyorlash. 
O‘simlik gullashi davrida ildizoldi barg-
lari (bir yoshdagi o‘simlikda) hamda poyadagi barglari yig‘ib
olinadi. Odatda, poya o‘rilgandan keyin barglar teriladi. Bundan
tashqari, GOST ga ko‘ra har ikkala mingdevona o‘simligining
yerustki qismini mahsulot sifatida yig‘ib olish mumkin. Uni 2
sm uzunlikda qirqib, tezda quritiladi (belladonnaga qaralsin).
Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Tayyor mahsulot bargdan
hamda o‘simlikning yerustki qismidan tashkil topgan. Bargdan

---

180
14-rasm.
 Mingdevona bargining tashqi ko‘rinishi:
a
— bargning yuqori epidermisi; 
b
– bargning pastki epidermisi;
1
— boshchali tukchalar; 
2
— yakka kalsiy oksalat kristallari;
3, 4
— oddiy tukchalar.
4
3
a
1
2
b
iborat mahsulotda ildizoldi hamda alohida poyadagi barglar
bo‘lishi mumkin. Barglari cho‘zinchoq tuxumsimon, tuxumsi-
mon, chuqur patsimon bo‘lakli yoki 3—5 bo‘lakli, tukli,
mo‘rt, kulrang-yashil, uzunligi 5—20 sm, eni 3—10 sm, aso-
siy tomiri yo‘g‘on, oqish, yassi bo‘lib, uchki qismidan asos
qismi tomon kengayib boradi, yon tomirlari esa ingichka, aniq
bilinmaydi. Poyadagi barglari bandsiz, ildizoldi barglari uzun
bandli boladi. Ho‘l o‘simlikning bosh aylantiruvchi hidi bor,
quritilgandan so‘ng bu hid yo‘qolib ketadi.
O‘simlikning yerustki qismi mahsuloti maydalangan poya,
barg, gul va mevalar aralashmalaridan iborat.