Farmatsevtika ishini tashkil

M anfaatdor tomonlaming orasidagi samarasiz hamkorlik.
Ulguiji ta ’m inotchilar va ishlab chiqaruvchilam ing tegishli
nazorat organlariga dori vositalarining qalbakilashtirish holatlari 
to ‘g‘risidagi maMumotlami berish istagining yo‘qligi milliy hoki- 
miyat organlariga ushbu faoliyatni to ‘xtatishiga imkon bermayapti.
— 
Eksport qiluvchi mamlakatlar tomonidan va erkin savdo
zonalarida nazoratning m avjud emasligi.
Eksport uchun ishlab chiqariladigan farmatsevtik vositalar 
mazkur m am lakat o ‘zi uchun ishlab chiqargan dori vositalariga 
qabul qilingan standart bo ‘yicha nazorat qilinmaydi. Bundan 
tashqari xorijiy m am lakatlar uchun moMjallangan dorilar nazorati 
kuchsiz boMgan erkin savdo zonalari orqali eksport qilinadi. Bu 
esa shu zonalarda qayta qadoqlash va yorliqlash imkoniyatini 
yaratadi. N atijada qalbaki dorilar savdosi ko'payadi.
Qalbaki dori vositalari to‘g‘risida tushuncha
Jahon sogMiqni saqlash tashkiloti maMumotlariga k o ‘ra, 
qalbakilashtirilgan dori vositalari dunyoning deyarli b arch a 
mamlakatida aniqlangan. 1992-yil Jahon sogMiqni saqlash tashkiloti 
bilan xalqaro farmatsevtik ishlab chiqaruvchi firmalar assotsiatsiyasi 
hamkorlikda o‘tkazgan dori vositalarini qalbakilashtirish m uam - 
molariga bagMshlangan 1-xalqaro anjumanda «qalbaki dori vositasi» 
tushunchasiga ta ’rif berildi.
«Qalbaki dori vositasi 
— bu oldindan ko‘zda tutilgan holda 
va aldov yoMi bilan chinligi yoki olinish manbalari bo'yicha yolg‘on 
yorliqlar bilan ta ’m inlangan farmatsevtik mahsulotdir». Qalbaki­
lashtirish nafaqat original vositalar, balki generik dori vositalariga 
ham taalluqli boMishi mumkin. Qalbaki dori vositalariga kerakli 
ingrediyentli yoki boshqa ingrediyentli, faol ingrediyenti yo‘q 
boMgan yoki keragidan kam miqdorda faol ingrediyent saqlagan 
hamda qalbaki qadoqlangan dori vositalari kiradi.
146

---

Farmatsevtik bozori tizimiga qalbaki m ahsulotlam ing kirib 
kelishi natijasida quyidagi nojo‘ya holatlar kuzatilishi mumkin:
— Dori vositasi tarkibida asosiy ta ’sir qiluvchi moddaning 
kam miqdorda bo‘lishi yoki umuman mavjud emasligi bilan bog‘liq 
holda bem or organizmida tegishli farmakoterapevtik ta ’sir vujudga 
kelmaydi.
— Agar vosita yorliqda ko‘rsatilmagan ta ’sir qiluvchi moddani 
saqlasa, bem or organizmiga salbiy ta ’sir qiluvchi zaharli yoki 
keraksiz biologik faol moddaning tushib qolishiga olib keladi.
Rasm iy ishlab ch iq aru v ch ilar va ularning m ahsulotiga 
nisbatan ishonchning susayishi kuzatiladi.
Ishlab chiqaruvchi firmalar va davlat muassasalariga iqtisodiy 
zarar yetadi.