Farmatsevtik biotexnologiya

 Ферментларни 
иммобиллаш 
усуллари 

---

115 
6. Fermentlarni fizikaviy usulda immobilizatsiyalash. 
7. Fermentlarni fizikaviy usulda immobilizatsiyalash: gel'ga kiritish. 
8. Fermentlarni fizikaviy usulda immobilizatsiyalash: mikrokapsula olish. 
9. Fermentlarni fizikaviy usulda immobilizatsiyalash: liposomaga kiritish. 
10. Fermentlarni fizikaviy usulda immobilizatsiyalash: nanosomalar olish. 
MASHG‘ULOT № 14 
MAVZU: Biogaz olish tehnologiyasi 
Mashg'ulot shakli:
«Sanoat farmatsiyasi» yo‘nalishi talabalari uchun laboratoriya mashg‘ulot. 
Mashg'ulot uslubi:
«Klaster» usuli.
 
Trening «muloqot».
 
Mashg‘ulot maqsadi:
Mavzuning ahamiyati:
Biogaz biomassaning vodorodli yoki metanli bijg'ish jarayoni natijasida hosil bo'ladi. 
Bijg'ish jarayoni 3 turdagi bakteriyalar ishtirokida sodir bo'ladi. Bir turdagi bakteriya o'zidan 
avvalgisidan qolgan moddalar almashinuvi mahsuloti bilan oziqlanadi. 1-tur bakteriyalar – 
gidrolizlovchilar, 2-tur bakteriyalar – kislota hosil qiluvchilar, 3- tur bakteriyalar – metan hosil 
qiluvchilar. Biogaz ishlab chiqarishda ana shu uchchala turdagi bakteriyalarning barchasi 
qatnashadi. Biogaz har doim ham metan bo'lavermaydi. Ba'zi bakteriyalar vodorod ham sintez 
qilishi mumkin. Hosil bo'lgan energiyaning bu turi biovodorod deyiladi.
Biogaz tarihi 
Insoniyat biogazdan foydalanishni juda qadimdan yo'lga qo'ygan. Eramizdan avvalgi 
birinchi mingyillikda hozirgi germaniya hududida ibtidoiy biogaz qurilmalari bo'lgan. El'ba 
daryosi yoqasidagi botqoqliklarda yashagan alemanlar suvga botgan daraht to'nkalarini 
ajdarholar deb o'ylashgan. Botqoqda hosil bo'lgan gazlarni ajdarhoning nafasidan chiqayapti deb 
o'ylaganlar. Alemanlar «g'azabnok ajdarhoni jahlidan tushirish» uchun botqoqqa qurbonliklar, 
oziq-ovqat tashlaganlar. Ular teridan chodir tikib, u bilan botqoqlikni ustini berkitganlar hamda 
teri quvurlar yordamida yashaydigan joylariga olib borganlar va uni yoqib egulik tayyorlaganlar. 
Egulik tayyorlashning boshqa yo'li bo'lmagan. Chunki botqoqliklarda quruq o'tin topish ancha 
mushkul ish edi. 
XVII asrda bel'giyalik olim Yan Baptist Van Gel'mont 
parchalanayotgan 
biomassadan 
alangalanuvchi 
gaz 
ajralib 
chiqayotganini aniqladi.
55-rasm.. Yan Baptist Van Gel'mont. Kimyogar, vrach va fiziolog 
(1580-1644).
Alessandro Vol'ta (Italiya) 1776 yil parchalangan biomassa miqdori 
bilan ajralib chiqqan gazning miqdori orasida bog'liqlik borligini topdi. 1808 yil angliyalik ser 
Hemfri Devi biogaz tarkibida metan borligini aniqladi. Eng birinchi hujjatlashtirilgan biogaz 
qurilmasi 1859 yil Hindistonning Bombey shahrida qurilgan. Biogaz 1895 yil Buyuk Britaniyada 
ko'chalarni yoritish uchun ishlatilgan. 1930 yil biogaz ishlab chiqarishda ishtirok etuvchi 
bakteriyalar kashf etildi.