Nazorat idoralari
Umumiy tartibdagi nazorat barcha xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarga aloqador bo‘lib, nazorat qiluvchi idoralar tomonidan amalga oshiriladi. Yong‘in va sanitariya – epidemiologiya xavfsizligi, energiya nazorat xizmati, tabiatni muhofaza qilish, tovarlar bilan savdo qilish qoidalariga rioya qilishni tekshirish idoralari (savdo departamentlari), soliq inspeksiyasi kabi nazorat idoralari o‘z yo‘nalishlari doirasida xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar faoliyatini tekshirishi mumkin. O‘zbekiston Respublikasi Monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash davlat qo‘mitasi hamda uning hududiy organlari iste’molchilarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi ustidan davlat nazoratiniyagona tizimida amalga oshiradilar/
Soliq nazorati soliqqa tortiladigan sub’ektlar va ob’ektlarni hisobga olishning, shuningdek soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini nazorat qilishning yagona tizimidan iborat.
Soliq nazorati davlat soliq xizmati organlari tomonidan soliqqa tortilishi lozim bo‘lgan sub’ektlar va ob’ektlarni hisobga olish, soliqlarga doir tekshiruvlar o‘tkazish, soliq to‘lovchilar, boshqa shaxslarni so‘rab-surishtirish vositasida hamda qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa shakllarda amalga oshiriladi.
O‘zbekiston Respublikasining “Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar faoliyatini davlat tomonidan nazorat qilish to‘g‘risida”gi Qonuni 9 – moddasiga muvofiq Prokuratura, Ichki ishlar va Milliy xavfsizlik xizmati organlari tomonidan xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarni tekshirish uchun qo‘zg‘atilgan jinoiy ish mavjudligi asos bo‘ladi.
Tekshiruvlar bir yo‘nalishli va kompleks bo‘lishi mumkin. Kompleks tekshiruvlar Nazorat organlari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi Respublika kengashi yoki uning tegishli hududiy bo‘linmasi tasdiqlangan reja asosida o‘tkaziladi. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarni ularning xo‘jalik faoliyatini taftish bilan bog‘liq bo‘lmagan holda tekshirish nazorat qiluvchi (yong‘inga qarshi, sanitariya, energiya nazorati va boshqa) idoralar tomonidan, odatda, bir marta o‘tkaziladigan kompleks tekshiruv davomida amalga oshiriladi.
Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar faoliyatini tekshirishning asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:
nazorat idoralari faoliyatida qonuniylik, holislik va oshkoralik;
yuridik va jismoniy shaxslarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish;
xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning faoliyatiga aralashmaslik.
Do'stlaringiz bilan baham: |