|
Narxning “yorib kirish” strategiyasi. Narxning “yorib kirish” yoki “past narx” strategiyasi boshidan farmasevtika bozorining eng katta ulushini egallab olish maqsadida eng past narxni o‘rnatishdan iboratdir. Dori vositalarining boshlang‘ich narxi past belgilanib, talabni rag‘batlantiriladi, raqobatda yutib chiqiladi, raqiblar dori vositalarining farmasevtika bozoridan siqib chiqariladi, unda asosiy ulushni egallaydi va keyin dori vositalarini narxi o‘sa boshlaydi. Ammo “iste’molchilar, bemorlar” farmasevtika bozorida bu strategiya qo‘llash juda qiyin, faqat “to‘yinmagan dori vositalari” farmasevtika bozorida biror natijaga erishish mumkin. Bu intensiv sotish tizimi tahlil qiladi. Buni strategiya yirik, boshlang‘ich, tez orada qaytarilmaydigan investitsiyalarga qaratilgan strategiyadir. Quyidagi shartlar ushbu strategiyani ta’minlashga qaratilgandir.
Nazorat savollari
Narx nima?
Narx strategiyasi?
Narxga ta’sir qiluvchi olimllari?
Narxni shakllashi?
Narxning farmasevtika marketingi strategiyasidagi roli?
MAVZU
MARKETING TAHLILINI AXBOROT MANBALARI BILAN TA’MINLANISHI.
Reja:
Marketing tadqiqotlarni o`tkazishni mohiyati
Axborotni olish manbalari
Ma’lumotlar to`plash jarayonining uslublari
Marketing tadqiqotlarida qo`llaniladigan uslublar tasnifi
Marketing tadqiqotlarini o‘tkazishda axborotning mohiyati
Marketing tadqiqoti ishlari barcha tashkilot va korxonalar faoliyatida keng o‘rin egallab bormoqda. Bozor xususidagi axborot yoki xabarlarga suyanish, ulardan kerakli vaziyatlarda foydalanish, tabiiyki, zaruriy shartdir. Lekin, firma va tashkilotlarning maqsadli bozor, xaridor sari intilishlarini amalga oshirishda muayyan yo‘nalishga va maqsadga bo‘lgan marketing tadqiqotlari muhim o‘rin egallaydi.
Bu o‘rinda mashhur «Marks end Sienser» kompaniyasining boy tajribasi diqqatga sazovor. Angliyada yirik va nufuzli sanalgan ushbu tashkilot «yumshoq tovarlari» (kiyim-kechak va to‘qimachilik mahsulotlari) chakana tovar oborotida 16 foizni tashkil etadi. Har bir kvadrat metrga to‘g‘ri keluvchi tovar oboroti hajmi bo‘yicha bu kompaniya dunyoda birinchi o‘rinda turadi. 80-yillarda «Marks end Sienser» Parijda o‘z shahobchasini ochish va fransuz xaridorlari didiga mos keluvchi tovarlarni taklif qilish maqsadida 18 oy mobaynida muttasil marketing tadqiqotlarini o‘tkazdi. Vaholanki, britaniyalik va fransuz oilalarining turmush tarzi, hayotiy ko‘nikmasi, qiziquvchanligi, daromadlari bir-birlariga juda o‘xshash bo‘lsa ham, mahalliy bozor tabiati, undagi raqobat, xaridorlar talabi birmuncha farq qilar ekan.
Bundan ko‘rinib turibdiki, har bir tashkilot, firma o‘z bozori va xaridori ko‘lamini saqlash, ular salmog‘ini oshirish, yangi ehtiyojni qondirish uchun doimiy tarzda marketing tadqiqotlarini amalga oshirmog‘i lozim.
Albatta har marketing tadqiqoti tegishli sarf harajatlarni talab etadi. Asosan yirik firmalar o‘z tarkibiy tuzilmalari, sho‘ba tashkilotlari miqyosida marketing tadqiqotlarini o‘tkazadilar. Lekin barcha sohalar bo‘yicha tadqiqotlarni o‘tkazishga imkoniyat va muayyan zaruratlar doimiy bo‘lmaganligi hamda xodimlarni butun yil davomida ishda band qilib turish qimmatga tushish sababli, ayrim muammolarni ixtisoslashgan marketing markazlariga, institutlariga topshiradilar va davriy tarzda axborot olib turadilar.
AqShda eng yirik va mashhur firmalar o‘z marketing tadqiqotlarini asosan besh sohada amalga oshiradilar:
Reklamani tashkil etishga oid tadqiqotlar.
Strategik rejalashtirish va tashkilot siyosatiga oid tadqiqotlar.
Tashkilotning ichki va tashqi ma’suliyatini baholashga oid tadqiqotlar.
Bozordagi holat tahlili.
Sotish va bozor imkoniyatlariga oid tadqiqotlar.
Mavzu jihatdan marketing tadqi-otlari bir-birini to‘ldiruvchi bo‘lishi bilan birga, bir-biridan tahlilning chuqurligi tayinli muammo va vazifani hal etishga qaratilganligi bilan farqlanadi. Masalan, sotuv tahlili, bozor tarkibi tahlili, bozor imkoniyatlarini izlanishi, qisqa va uzoq muddatli bozor bashorati, raqobatchilar mahsulotlari tahlili, yangi mahsulotning sotuv hajmini aniqlash, sotuv shaxobchalarini izlash, narx siyosati tahlili, reklama vositalari tahlili va hk. Ushbu mavzudagi marketing tadqiqotlari yil sayin yangi uslublarning qullanishi, axborot ko‘lamining qayta ishlanishi, boshqa ko‘rsatkichlarning inobatga olinishi, bir necha variantli yechimlar taklif etilishi bilan boyib bormoqda. Xususan, ushbu mavzular bo‘yicha sunggi paytlarda ishlab chiqarilga umumiy va maxsus kompyuter dasturlarini misol qilib keltirish mumkin. Umuman olganda, marketing dasturi va tadqiqotlarida ishlatilayotgan korxona faoliyatiga ta’sir qiluvchi ijtimoiy-iqtisodiy axborotlarga quyidagilar kiradi:
demografik, ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy tendensiyalar;
aholi va korxonalarning daromadi, xarajati, iste’mol jamg‘armalarining tarkibi;
baholarning umumiy dinamikasi, tashqi savdo;
soliqlar tizimi;
raqobatchilar faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlar ham ana shunday axborotlar jumlasiga kiradi.
Marketing tadqiqoti uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar va axborotlar ko‘lami juda keng bo‘lib, ularni tayinli tartibga solish va zarur paytlarda ulardan foydalanish talab etiladi. Dastlabki tasavvurga ko‘ra bozor, xaridor, raqobatchi va mahsulot xususidagi barcha axborotni kerakli shaklga jamlash va amaliy faoliyatda ularga tayanib ish ko‘rish samarali hisolanadi. Darhahiqat, bu tasavvur o‘rinli va tabiiydir. Lekin, ko‘proq ushbu ma’lumot va axborotlarni tayinli tartibga sola bilish, ulardan o‘z o‘rnida foydalanish va ularning yangilanib, boyib turishini ta’minlash muhim ahamiyat kasb etadi.
Marketing xususidagi ma’lumotlarni to‘plash manbalarini shartli ravishda birlamchi va ikkilamchi turlarga bo‘lish mumkin. Birlamchi ma’lumotlarga tayinli maqsad uchun il bor yangidan tashkil etilgan ma’lumotlar, axborotlar kiradi. Ikkilamchi axborotlarga esa dastlab boshqa maqsadlar uchun yig‘ilgan, qayta ishlangan, turli manbalarda (jurnal, hisobot, axborot byulletenlari va h.k.) mavjud bo‘lgan axborotlar kiradi. Ikkilamchi ma’lumotlarni to‘plash manbalari tegishli tashkilotga taalluqli bo‘lish yoki bo‘lmasligiga ko‘ra, o‘z navbatida ichki va tashqi turlarga bo‘linadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
