Farmakologiya

Yog‘da eriydigan vitaminlar
A vitamini (akseroftol, retinol). Ovqat tarkibida bo‘ladigan
murakkab tuzilishli spirt bo‘lib, tanada karotin pigmentining
o‘zgarishi natijasida sintez qilinadi. Karotin har xil ko‘katlarda,
ayniqsa, sabzi, ismaloq hamda tuxum sarig‘i, sut, moylar,
pomidor va pishloqda ko‘p bo‘ladi. Organizmning A vitaminiga
bo‘lgan sutkalik ehtiyoji 1,5 mg.
A vitamini qorong‘ilikda ko‘rishni ta’minlaydigan rodopsin
biosintezi uchun zarur. Rodopsin ko‘z to‘r pardasidagi tayoq-
chalarning yorug‘likni sezuvchi pigmenti hisoblanadi. Yorug‘lik
tushishi natijasida pigment parchalanib, nerv impulslari hosil
bo‘ladi. Bundan tashqari, A vitamini epitelial hujayralarning
butunligini saqlaydi va glukokortikoidlar, xolesterin sintezi
holida tana o‘sishi uchun zarur hisoblanadi.
A vitamini yetishmasligida shabko‘rlik (gemeralopiya), ko‘z
pardasining qurib qolishi (kseroftalmiya) holatlari yuz beradi.
A vitaminli oziq-ovqat ko‘p iste’mol qilinsa, surunkali za-
harlanish sodir bo‘lishi mumkin. Bunda ishtahaning buzilishi,
ko‘ngil aynishi, qusish, qorin va bosh og‘rig‘i, teri va shilliq
pardaning qurib qolishi, kamqonlik alomatlari kuzatiladi. A
vitamini va uning preparatlari shabko‘rlikda, kseroftalmiyada
beriladi. Undan tashqari, tananing kasalliklarga chidamliligini
oshirish hamda uning o‘sishini ta’minlash maqsadida ham
buyuriladi. Xalqaro birlikda (XB) o‘lchanadi.
Giðervitaminoz—vitaminning ko‘payishi holatida qon
tomirlarida, buyrakda, miokard va boshqa a’zolarda kalsiy
yig‘iladi. Bu holda tarkibida kalsiyni kam saqlagan oziq-ovqat,
ko‘p miqdorda suv ichish tavsiya etiladi.