Farmakologiya

Suvda  eriydigan  vitaminlar
Bu guruhga vitamin B kompleksi (tiamin bromid, ribo-
flavin, piridoksin, folat kislota, sianokobalamin), nikotin
kislota, askorbin kislota va rutin kiradi.
B
1 
vitamini (tiamin). Òiamin dukkakli va boshoqli o‘simlik-
larda (no‘xat, loviya, suli), har xil mevalarda va hayvon
mahsulotlarida uchraydi. U ichakdan oz miqdorda so‘riladi.
Odamning sutkalik ehtiyoji 2—2,5 mg. Ishqoriy muhitda
parchalanadi. Òiamin so‘rilganidan so‘ng AÒF yordamida
fosforlanadi va fiziologik faol tiaminning pirofosfor efiriga
(kokarboksilazaga) o‘tib, pirouzum kislotaning karboksillani-
shini ta’minlaydi. Bundan tashqari, u quvvat almashinuvida (a-
ketoglutar kislotaning karboksillanishida) qatnashadi. Shuning
uchun yurak faoliyatida, mushaklar qisqarishida va nerv

---

303
to‘qimasi uchun ushbu vitaminning ahamiyati katta. B
1 
vitamini
yetishmasligi natijasida, birinchi navbatda, karbonsuv alma-
shinuvi buzilib, tanada sut kislota, pirouzum kislota yig‘ila
boradi. Bu esa yurak, markaziy va periferik nerv tizimi
faoliyatining buzilishiga olib keladi.
Avitaminozning og‘ir turlarida beri-beri yoki polinevrit
kasalligi kuzatiladi. Preparat yarim yoki to‘la falajlik, mushaklar
atrofiyasi, yurak va me’da-ichak hamda jigar kasalligida beriladi.
Òiamin tanada hosil bo‘lmaydi va bezarar hisoblanadi, lekin
ayrim hollarda ko‘ngil aynishi, bosh aylanishi kabi nojo‘ya
alomatlarda ifodalanuvchi allergik holatga sabab bo‘ladi. Òiamin
katta dozalarda qon bosimini keskin tushirib, shok holatini hosil
qilishi mumkin.
Òiamin bromid preparati markaziy va periferik nerv tizimi
jarohatlanganda yoki kasallanganida, miokardiodistrofiyada,
homiladorlikda, og‘ir jismoniy mehnat bajarilganida va zaharli
moddalar bilan zaharlanishda tavsiya etiladi.