Farmakologiya

protab, alumag, alsid B, fosfalugel, sukralfat, alugastrin),

---

246
vismut preparatlari (vismut nitrat, vikalinn, vikair, de-nol
tabletkalari), magniy va kalsiy preparatlari (magniy oksid,
magniy karbonat, antatsid, kalmagin) kiradi. Ular xlorid
kislotani kimyoviy yo‘l bilan neytrallaydi va shimib oladi, me’da
sekretsiyasining ta’sirini kamaytiradi. Bu preparatlar kislotaning
yara sathiga bo‘lgan ta’siri tufayli kelib chiqadigan og‘riqni
kamaytiradi, me’da va 12 barmoq ichak yarasining bitishiga
yordam beradi. Bulardan tashqari, salitsilat va kortikosteroidlar
bilan uzoq vaqt davolash sababli kelib chiqadigan asoratlarning
oldini olish (qon ketishi, eroziya bo‘lishi, giðeratsid holat)
maqsadida ham antatsid preparatlar qo‘llaniladi.
Òez kor qiluvchi antatsidlar, asosan, me’da zardasida,
jig‘ildon qaynashida va me’dada og‘riq paydo bo‘lganida beriladi.
Bulardan natriy gidrokarbonatning ta’siri tez yuzaga chiqadi,
lekin uzoq davom etmaydi. Preparatning kamchiligi shundaki,
xlorid kislotani neytrallash natijasida CO
2
 gazi ajralib chiqib,
me’dani kengaytiradi va devorini taranglaydi. Natijada kekirish
va me’da sekretsiyasining reflektor zo‘rayishi kuzatiladi.
Sekin ta’sir qiladigan antatsidlardan magniy oksid —
kuydirilgan magneziyaning ta’siri ancha kuchli, qonga so‘ril-
maydi, xlorid kislotani sekin-asta neytrallaydi, CO
2
 gazini hosil
qilmaydi, lekin reaksiya natijasida hosil bo‘ladigan magniy xlorid
ichni yumshatadi va surishi ham mumkin.
Ko‘pchilik magniy saqlagan preparatlar uzoq muddat qabul
qilinsa, ichni yumshatadi va suradi, kalsiy karbonat va aluminiy
gidroksid esa qabziyatga sabab bo‘ladi.
Gastroenterologiya amaliyotida antatsidlar me’da va 12 bar-
moq ichakning ortiqcha kislotalilik bilan kechadigan yaralarini
davolashda alohida o‘rin tutadi. Ayniqsa, turli farmakologik
ta’sirga ega bo‘lgan kompleks preparatlar (kislotalilikka qarshi,
o‘rab va shimib oluvchi, burishtiruvchi, spazmolitik, og‘riqni
qoldiruvchi, yallig‘lanishga qarshi, ichni yumshatadigan)
ko‘proq ishlatiladi, ularning samarasi ancha yuqori darajada.
Bularga  vikalin, vikair, gastrofarm, venter, de-nol va boshqalar
misol bo‘la oladi. O‘simlik preparatlaridan likviriton  qizilmiya
ildizidan olingan, tarkibida flavonoidlar saqlaydi, antatsid,
yallig‘lanishga qarshi va spazmolitik ta’sirga ega. Uning ta’sirida
shilimshiq ishlab chiqarilishi kuchayadi.

---

247