Farmakologiya

Surunkali zaharlanish (morfinizm). Morfin yoki uni
saqlagan qoradori qayta-qayta qabul qilinsa, qaramlik yuzaga
chiqib, asta-sekin kuchaya boradi va natijada surunkali
zaharlanish — bangilik (morfinizm) kelib chiqadi. Bunda
odamda turli o‘zgarishlar (odamlardan yakkalanish — odam-
ovilik, atrofdagi hodisalarga befarqlik, oila va tanishlarga
e’tiborsizlik va boshqalar) kuzatiladi. Morfinizmning asosiy
belgisi abstinensiya — xumorlikdir. Bunda jismoniy (tana
mushaklarining tirishib qolishi, titrash, og‘riq sezish va boshqa
jismoniy belgilar), ruhiy qo‘zg‘alish (tajovuzkorlik, hayajon-
lanish, notinchlik, dovdirash va boshqalar) ham namoyon
bo‘ladi. Keyinchalik bangilik holati kuchaya borib, degradatsiya
(odamga xos bo‘lgan xususiyatlar — aql-idrok, iroda, sezgirlik,
farosat va boshqalarning yo‘qola borishi) yuz beradi. Ularda
ovqatga bo‘lgan talab, hodisalarga qiziqish, intilish pasaya boradi.
Odam o‘z qiyofasidan chiqa boshlaydi va ruhiy o‘zgarishlar
zo‘rayadi. Ko‘pchilik morfinistlar turli yuqumli va boshqa
kasalliklardan nobud bo‘ladilar. Chunki ularning kasalliklarga
21-rasm. Morfin bilan o‘tkir zaharlanishda kuzatiladigan
Cheyn-Stoks nafasi.
22-rasm. Naloksonning (2) morfinga (1) nisbatan
nafasga zid ta’siri ().


2
1

---

158
qarshi kurashish qobiliyati zaiflashgan bo‘ladi. Morfinistlarni
davolash maxsus kasalxonalarda (psixiatriya) uzoq vaqt va turli
usullar (psixoterapiya va boshqalar) bilan olib boriladi.