Farmakologiya

O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni  saqlash vazirligining
„Davolash-profilaktika muassasalarida dori vositalarini
tayinlash hamda bemorlarning dori vositalarini qabul qilish,
saqlash va qo‘llash tartibi, shuningdek, dorixona muassasalari
tomonidan aholiga dori vositalarini retsept asosida berish
to‘g‘risidagi Nizomni tasdiqlash haqida“gi 2010-yil 18-iyun
191-sonli buyrug‘i
Davolash-profilaktika muassasalarida bemorlarga dori
vositalarini tayinlash tashxis va davolash standartlari asosida
bir martalik, kunlik va kurs dozalarini aniqlash orqali kasal-
likning turi, og‘irligi va xususiyatiga hamda bemorning yoshini
hisobga olgan holda davolovchi shifokor tomonidan amalga
oshiriladi.
Bemorga tayinlangan dori vositalari (dori vositalarining
nomi, bir kunlik dozasi, qabul qilish yoki yuborish usuli, miq-
dori, davomiyligi va boshqalar) uning tibbiy hujjatlari (kasallik
tarixi, ambulatoriya kartasi, bolaning rivojlanish tarixi va bosh-
qalar)da qayd qilinadi va bevosita davolovchi shifokor tomonidan
imzolanadi.
Quyidagi hollarda bemorga dori vositalarini tayinlashda davo-
lash-profilaktika muassasasining bo‘lim mudiri yoki navbatchi
shifokori yoxud klinik farmakologi bilan kelishilishi lozim:
— bemorga bir vaqtning o‘zida besh va undan ortiq dori
vositalari tayinlanganda;
— asosiy kasallikning asoratlari yoki hamroh kasalliklari
mavjud bo‘lganda;
— mazkur Nizomning 1-ilovasiga muvofiq, Dori vositalari-
ning xavfli kombinatsiyalari ro‘yxatida ko‘rsatilgan dori
vositalarining xavfli kombinatsiyalari mavjud bo‘lganda.
Ushbu hollarda tayinlangan dori vositalari bemorning tibbiy
hujjatlarida qayd etilishi va ushbu tibbiy hujjatlar bevosita
davolovchi shifokor hamda mazkur bandning birinchi xat-
boshisida ko‘rsatilgan shaxslar tomonidan ham imzolanishi
lozim.
Davolovchi shifokor davolash-profilaktika muassasalarida
statsionar sharoitda davolanayotgan bemorga ushbu muassasada
mavjud bo‘lmagan dori vositalarini tayinlashi mumkin.
Davolash-profilaktika muassasasining davolovchi shifokori
tomonidan dori vositalari retsept asosida tayinlanganda, retseptda

---

22
O
‘z
R
 S
S
Vn
in
g d
avo
la
sh
-p
ro
fi
la
k
ti
k
a mua
ss
as
al
ari
d
a 
d
o
ri
 vo
si
ta
la
ri
n
i t
ay
in
la
sh
 h
amd
a 
be
m
o
rn
in
g d
o
ri
 vo
si
ta
la
ri
n
i q
abul
 q
ili
sh
, s
aq
la
sh
 v
a
q
o
‘lla
sh
 t
art
ib
i,
 s
h
u
n
in
gd
ek
, d
o
ri
xo
n
a mu
as
sa
sa
la
ri
 t
o
m
o
n
id
an
 ah
o
liga
 d
o
ri 
vo
si
ta
la
rin
i re
ts
ep
t a
so
sid
a 
b
er
is
h
 t
o
‘g
‘r
is
id
agi 
N
izo
m
ig
a 2-
il
ov
a
Iz
o
h
:
R
etsep
t b
lan
k
in
in
g
o‘l
ch
ami —
205

48 mm.
R
etse
p
tn
in
g y
ir
tm
a
k
o
res
h
ogi o‘l
ch
ami —
70

148 mm.

---

23
shifokorning farmatsevt xodimga dori vositasining tarkibi, shakli,
uni tayyorlash va berish haqidagi yozma ko‘rsatmasi lotin tilida,
dori vositalarini qo‘llash usuli esa o‘zbek yoki rus tilida
ko‘rsatilishi shart.
Retsept bemorga uning yoshi, dori vositasining savdo nomi
bilan patentlanmagan xalqaro yoki kimyoviy nomi, murakkab
tarkibli dori vositalari uchun savdo nomi, dori vositasi
ekstemporal usulida tayyorlanganida uning tarkibiga kiruvchi
dori vositalarining nomlari, shuningdek, ularning dozasi, dav-
riyligi, qabul qilish vaqti va davomiyligi, oziq-ovqat bilan
o‘zaro ta’sirlashuvchi dori vositalari (ovqatdan oldin, ovqatla-
nish vaqtida, ovqatdan keyin) ko‘rsatilgan holda mazkur
Nizomning 2-ilovasida keltirilgan shakldagi retsept blankiga
muvofiq beriladi.
Bunda retseptda tayinlangan dori vositalari (dori vositala-
rining nomi, bir kunlik dozasi, qabul qilish yoki yuborish
usuli, miqdori, davomiyligi va b.) retseptning yirtma koresho-
gida ham bir-biridan farqlanmaydigan holatda ko‘rsatilishi shart.
Retseptda aynan qanday dori vositasi yozilganligini aniq-
lashda adashtiruvchi ingrediyentlarning nomiga yaqin qisqart-
malarni yozishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Har bir davolash-profilaktika muassasasidagi davolovchi
shifokorlarga retsept blanklari ushbu muassasa rahbarining
buyrug‘i bilan tayinlanadigan javobgar shaxs tomonidan, dam
olish va bayram kunlari hamda tungi vaqtlarda esa davolash-
profilaktika muassasasining mas’ul navbatchi shifokori tomoni-
dan beriladi.
Retsept O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazir-
ligi tizimidagi davolash-profilaktika muassasalari tomonidan
berilganda ularning yuqori qismi chap burchagida davolash-
profilaktika muassasasining nomi va manzili tegishli shtamp
qo‘yilgan holda ko‘rsatilishi, xususiy davolash-profilaktika
muassasalari tomonidan berilganda esa, qo‘shimcha ravishda
retseptning yuqori qismi o‘ng burchagida ushbu muassasaning
faoliyat ko‘rsatishi bo‘yicha berilgan litsenziyaning tartib raqa-
mi, berilgan sanasi va amal qilish muddati ham ko‘rsatilishi
lozim.
Retseptda „Ichish uchun“, „Ma’lum“, „Qoida tariqasida“
va boshqa shu kabi belgilardan foydalanish man etiladi.

---

24
Retseptda suyuq dorilar miqdori millilitr va tomchilarda,
qolgan moddalar esa grammlarda yoziladi.
Retsept blankida ko‘rsatilgan kataklar aniq va tushunarli
tarzda to‘ldirilishi, unda o‘chirish va tuzatishlarga yo‘l qo‘yil-
masligi lozim.
Retsept davolovchi shifokorning imzosi va shaxsiy muhri
bilan tasdiqlanishi lozim. Bunda davolovchi shifokor shaxsiy
muhrining tashqi aylana diametri 20 mm, kichik aylana
diametri 10 mm, aylanalar orasidagi masofa 3 mm va kichik
aylana ichidagi chiziq uzunligi 8 mm bo‘lishi hamda katta aylana
ichida davolovchi shifokorning familiyasi, ismi va otasining
ismi, kichik aylana ichidagi chiziqda „shifokor“ so‘zi yoziladi.
Retsept uni bergan davolovchi shifokorning imzosi bilan
tasdiqlangan kundan boshlab bir oy mobaynida haqiqiy hisob-
lanadi.
Kasalligi surunkali bo‘lgan bemorlar uchun ambulatoriya
sharoitida tayyor dori vositalariga va ekstemporal usulida
tayyorlanadigan dori vositalariga retsept berilganda, davolovchi
shifokor tomonidan istisno tariqasida uning amal qilish
muddati bir yilgacha belgilanishiga ruxsat etiladi, miqdoriy
buyum hisobida turuvchi anabolik faollikka ega bo‘lgan hamda
tarkibida spirt saqlovchi ekstemporal usulida tayyorlanuvchi
dori vositalari bundan mustasno.
Kasalligi surunkali bo‘lgan bemorlarga amal qilish muddati
bir yilgacha bo‘lgan retseptlar berilganda, davolovchi shifokor
tomonidan uning amal qilish muddati va dorixona muas-
sasasidan dori vositalarini berish davriyligi (har hafta, har oy
va b.) ko‘rsatilishi shart.
Statsionar davolash-profilaktika muassasasida davolangan
bemorga ambulatoriya sharoitida davolanishni davom ettirish
zarur bo‘lgan hollarda retsept ambulatoriya-poliklinika muas-
sasasining shifokori tomonidan bemorning tibbiy hujjatlaridan
olingan ko‘chirmasidagi davolovchi shifokorning ambulatoriya
sharoitida dori vositasining qo‘llanilishi haqidagi tavsiyasiga
asosan beriladi.
Retsept yozib berish taqiqlanadi:
— narkoz vositasi sifatida ishlatiladigan dori vositalariga;
— mazkur Nizomning 5-ilovasiga muvofiq, bir-biriga
nomutanosib dori vositalari ro‘yxatida ko‘rsatilgan dori vosita-
lariga.

---

25