Farmakologiya va klinik farmatsiya

MOTOR BIRLIKLAR. Organizmda muskullarning kuzgalish nerv impulelari yordamida buladi.Bu impulelar MAC dan xarakatlantiruvchi (motor) nerv totalari orkali keladi.Xar bir mot or nerv tolasi muskulning bir tolasini emas, balki muskul tolalarining butun bir gruppasini innervatsiya kiladi.Bu gruppa motor birlik deb ataladi.Odamning turli muskullarida motor birlik tarkibiga kiruvchi muskul tolalarining soni 10-3000 gacha boradi.Anikrok xarakatlarni bajaruvchi ildam muskullarning motor birliklarida tolalar soni kam.Masalan: kuz, barmok muskullarida 10-25 gacha, gavda muskullarida 2000 - 3000 gacha boradi, boldir muskullarida 1500 - 2000 gacha.

Masalan: Ko’zning tashki Kulning ikkitugri muskuli. boshli muskuli.

1. 
   Muskul tolalari soni 13750
   
2. 
   Motor birliklari 1740 770
   

Odamda va issik konli xayvonlar muskullarida sekin va tez motor birliklar aniklangan.Kiskarish davomi sekin motor birliklarda 100 va undan ortikrok m/sek davom etadi, tez motor birliklarda esa 10-30 m/sek.Kup muskullar tez xamda sekin motor birliklardan tuzilgan. Skelet muskullarining tolalarining uzunligi bir necha millimetrdan, bir necha santimetrgacha, diametri 10 mn dan 100 mm gacha buladi.Tola tinik parda - sarkolemma bilan koplangan, protoplazma - sarkoplazmadan iborat, unda kiskaruvchan iplar - miofibrillalar bor.Kundalang - targil muskul tolalarining miofibrillalari uzunasiga tugri navbatlanuvchi kiem (disk) larga bulingan.Bular optik xossalari bilan fark kiladi.Bu disklardan ba’zilari nurni ikki marta sindiradi, ya’ni anizatron buladi, ular oddiy yoruglikda koramtir kurinadi.Diskning boshka bulaklari odatdagi yorutda och kurinadi, ya’ni nurni ikki marta sindirmaydi - izotron buladi.Anizatron kismlari A xarfi bilan, izotron kismlari esa I xarfi bilan kursatiladi.A diskning urtasida yorug xoshiyasi N bor, 1 diskning urtasidan koramtir xoshiya Z utadi, u uz teshiklardan miofibrillalarni utkazuvchi yupka parda xisoblanadi.SHu tayanch strukturasi borligidan muskul kiskargan vaktda bir tola ichidagi ayrim fibrillalarning parallel yotuvchi bir xil disklari bir - biriga nisbatan surilib ketmaydi.